حجاب و ارتباط آن با موفقیت زن پژوهشگران:

خانم زهره کمیجانی و سحر دریایی

چکیده:

حجاب در فهم عرفی یعنی این که، زن در معاشرت با مردان اندام و زیبایی‌های خوب کننده‌ی خود را پوشانده و جلب توجه نکند. یعنی، رابطه او با دیگران، رابطه‌ی انسانی باشد و نه رابطه جنسیّتی. امّا از منظر دقیق‌تر، حجاب یعنی ابزار کنترل و جهت دهی به تمایلات و گرایش‌های درونی. به همین دلیل حجاب نقش عمده‌ای را در فراهم نمودن زمینه‌ی تمرکز فکری و روحی، برای پرداختن به امور اساسی در زندگی بر عهده دارد. روح تحریک پذیر بوده و نیاز به مهارسازی دارد و در صورت عدم توجه به این امر، تعادل را در درون و بیرون از خود از بین می‌برد. حجاب ابزاری برای متعادل سازی روحی، ایجاد بهداشت روانی اجتماع و تعادل نیروها در محیط کار است. واقعاً چگونه یک زن، با پوششی نامناسب، می‌تواند از دیگران انتظار داشته باشد که با او براساس شخصیت انسانی‌اش و به شکل محترمانه رفتار کنند، در حالی که باید حجابی یابی حجای خود، مستقیماً به دیگران می‌گوید مجذوب جنسیّت و زیبایی اندام من باشید، نه شخصیت و جایگاه من! باید توجه داشت که جامعه، محل کار و تمرکز فکری و رفتاری است، نه موقعیتی برای لذت گرایی های شخصی. به طور خلاصه حجاب یعنی کنترل آگاهانه‌ی احساس و کنترل آگاهانه‌ی احساس یعنی موفقیت در تصمیم گیری‌های پایدار زندگی. که در فصل‌های این پژوهش به چگونگی رسیدن به این موفقیت پردخته ایم.

مقدمه:

در هر کشوری زن نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهد و نقش او در رشد و تعالی انسان و جامعه‌ی انسانی بسیار مهم است. در متون دینی و منابع اسلامی نیز به موارد زیادی بر می‌خوریم که نشان از جایگاه ویژه‌ی زن در جامعه دارد. حضور فعال زن مسلمان ایرانی در حوزه‌های مختلف علمی، آموزشی، فرهنگی ، پژوهش اجتماعی مؤید این مطلب است. بنابراین اسلام با ظرافیتی شایان توجه، نقش زن را در حوزه‌های مختلف جامعه به ویژه در حوزه‌ی تعلیم و تریبت فرزندان صالح و مجاهدانن راه خدا تبیین کرده است. زن علاوه بر رسالت و مسئولیت تربیت نسلی هوشمند و متعهد رسالت حضور در صحنه‌های اجتماعی را نیز بر عهده دارد. بنابراین اسلام با برخوردی اصولی ضمن رفع مشکلات ، زمینه‌ی رشد، تعالی و موفقیت زن را مهیا کرده و با منطق ریز بینی و دور اندیشی ویژه‌ای، نارسایی‌ها، ضعف‌ها و ناهنجاری‌های جامعه را اصلاح می‌کند و با طرح برنامه‌های راه گشا و رساندن جامعه به قله‌ی سلامت زمینه‌ی حضور زنان را در صحنه‌های فرهنگی، اجتماعی و … فراهم می‌آورد. یکی از برنامه‌های راه گشا حکم حجاب و پوشش برای زن است که در این پژوهش چگونگی رسیدن بانوان به این موفقیت در سایه سار رعایت حجاب اسلامی و پوشش را تبیین کرده‌ایم.

1-1: بیان مسئله حجاب یک موضوع مستقل و منفرد در گوشه‌ای از زندگی نیست بلکه یک سیستم فکری و رفتاری است که آثار و اهداف تعیین شده‌ای را دنبال می‌کند. برای درک حقیقت حجاب و کسب نگرش مطلوب نسبت به آن، در این پژوهش سعی بر آن است ارتباط حجاب با موفقیت زن و بالابردن کیفیت زندگی او بررسی شود.

1-2: اهمیت و ضرورت پژوهش با توجه به جنگ برخی که امروزه جامعه و انقلاب اسلامی ما با آن درگیر می‌باشد و یکی از مهمترین راه‌هایی که دشمن برای پیشبرد مقاصد شوم خود پیگیری می‌کند کم رنگ کردن و چه بسا از بین بردن روحیه عفاف و حجاب در میان بانوان می‌باشد. و برای این کار هم از راه‌ها و روش‌های جذاب و نو و ابزارهای جدید بهره می‌گیرد و در واقع حس نوگرایی را به ویژه در قشر جوان ارضا کنند. در این پژوهش سعی شده است به مقوله‌ی حجاب از زاویه‌ای نو و جدید نگاه شود. هر انسانی خواستار موفقیت و بالا بردن کیفیت زندگی می‌باشد، بنابراین در این پژوهش ارتباط بین حجاب و موفقیت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

1-3: اهداف و فواید پژوهش از اهداف نگارش این پژوهش: -بررسی هویت زن و ارتباط آن با حجاب -بررسی ارتباط حجاب و موفقیت زن -راه دستیابی به روح حجاب (مدیریت احساس) می‌باشد. اما این تحقیق می‌تواند مورد استفاده مبلغینی قرار بگیرد که دنبال نگاه‌های جدید و نو می‌گردند تا با استفاده از آن‌ها مخاطبان خود را راضی و مجذوب کنند و در امر تبلیغ موفق باشند.

1-4: تاریخچه و پیشینه پژوهش پژوهش‌های زیادی و کتب فراوانی در خصوص مسئله حجاب و عفاف نوشته و تألیف شده است که از جمله بهترین این آثار می‌توان به کتاب «مسأله ی حجاب» شهید مرتضی مطهری را که در سال 1353 منتشر شده است نام برد را به بررسی حجاب و پاسخ به شبهات موجود درباره‌ی آن پرداخته است و ضمن تأکید بر فطری بودن حجاب آن را تدبیر زن برای ارزشمندی خود می‌داند. از جمله کتاب‌های دیگر، کتاب «حجاب در ادیان الهی» نوشته مهدی آشنایی است که سال 1373 به چاپ رسیده است که او در این کتاب ضمن مرور بر مسئله حجاب در ادیان مختلف از گذشته‌های دور تا امروز بر فطری بودن حجاب تأکید و در پایان علل انحراف شرایع از حجاب را مطرح ساخته و بر آثار بدحجابی در جامعه پرداخته است.

15-: سؤال اصلی چه ارتباطی میان حجاب و موفقیت زن وجود دارد؟ 1-6: سؤالات فرعی -هویت زن و عنصر اصلی وجودی او چیست -حجاب چه نقشی در ارتقاء کیفیت زندگی یک زن و افزایش میزان رضایتمندی او دارد؟ - راه دست یابی به روح حجاب (مدیریت احساس) چگونه است؟ -چه خطرات و بحران‌هایی زن را در مسیر استفاده از حجاب به عنوان ابزاری برای ارتقاء مهارت تصمیم گیری و مدیریت احساس تهدید می‌کند؟ -آیا حجاب در اسلام یک حکم صریح قرآنی و روایی است یا حاصل اجتهاد فقهاء؟ 1-7: پیش فرض‌های پژوهش -چه خطرات و بحران‌هایی در مسیر کسی که می‌خواهد حجاب را انتخاب کند قرار دارد؟ احتمال حقیر این است که آفاتی مثل اینکه اگر حجاب داشته باشم یا چادر بپوشم دوستانم و اطرافیانم ممکن است مرا طرد کنند و مرا مسخره کنند یا اینکه بدون حجاب و چادر زیباترم و اعتماد به نفسم بیشتر است در واقع نفس انسان و حرف دیگران از آفت‌هایی است که نمی‌گذارد که انسان تصمیم درست را بگیرد. -اما آیا اینکه حجاب مخصوص دین اسلام است یا در ادیان دیگر هم مسئله حجاب و پوشش وجود دارد؟ احتمال من و نظر بنده این است که حجاب در ادیان دیگر نیز وجود داشته است اما شاید نه با کیفیتی که مدّ نظر اسلام است، اما به دلیل اینکه در کتاب آسمانی دیگر ادیان تحریف اتفاق افتاده است رعایت نمی‌کنند، یا اینکه آنها هم مثل برخی مسلمانان که به مسئله حجاب بی اهمیت هستند، آن‌ها هم توجه به این مسئله ندارند و رعایت نمی‌کنند. - هایتاً حجاب چه نقشی در کیفیت زندگی یک زن و افزایش میزان رضایتمندی او دارد؟ من احتمال می‌دهم که زنان اگر مدام درگیر این موضوع نباشند که چی بپوشم؟ و مد چیست؟ و به جای اینکه تمرکز خود را روی فعالیت‌های مهم زندگی مثل مادری، یا هر فعالیت اجتماعی که دارند بگذارند، درگیر نوع پوشش خود و خودنمایی شوند، این عامل باعث می‌شود که از کیفیت زندگی آنها کاسته شود و هیچ گاه احساس رضایت مندی را به دست نیاروند. اما اگر حجاب را رعایت کنند با تمرکز بیشتر به فعالیت‌های درون خانه، مثل تربیت و فعالیت‌های اجتماعی خود می‌پردازند در نهایت کیفیت زندگی آنها بالاتر خواهد رفت.

-8: مفاهیم و متغیرها برای واژه حجاب معانی لغوی مختلفی وارد شده است، از جمله پوشش و آنچه به وسیله آن خود را می‌پوشانند، منع، حائل بین دو چیز، بیشتر و در پرده قرار دادن هر چند این تعاریف در ظاهر متفاوت هستند، اما در نتیجه همگرایی دارند. از نگاه شرعی نیز معنای حجاب، بی ارتباط با معنای لغوی نیست، چرا که در اصطلاح دینی، حجاب، به پوشانیدن تمام بدن به جز صورت و دست‌ها تا مچ توسط زنان اطلاق می‌شود. این نوع پوشش جز در برابر محارم برای زنان واجب بوده و جزء تکالیف دینی آنان به حساب می‌آید. البته حجاب به معنای شرعی، دارای دو بعد ایجابی و سلبی است، بُعد ایجابی آن وجوب پوشش بدن طبق محدوده شرعی و بُعد سلبی آن حرمت تبرج، خود نمایی و جلوه گری در برابر نامحرم است. بدیهی است حجاب اسلامی با مراعات هر دو بعد ایجابی و سلبی محقق می‌شود. -موفقیت از لحاظ لغوی به معنای توفیق، کامیابی، کامروایی، کامرانی، دست یابی به آرزو و یا انجام دادن کاری آمده است. اما منظور از اصطلاح موفقیت در این پژوهش تصمیم گیری درست می‌باشد زیرا با تصمیم گیری‌های به جا در بحث و عاقلانه هست که انسان می‌تواند کیفیت زندگی خود را بالا ببرد و به آنچه می‌خواهد دست پیدا کند. بنابراین بین واژه لغوی و اصطلاحی هم ارتباطی با این مضمون وجود دارد که برای دست یابی به آرزوها نیاز داریم به مهارت تصمیم گیری درست و با داشتن این مهارت است که می‌توانیم به آنچه می‌خواهیم برسیم. اما در طول این پژوهش ارتباط موفقیت یعنی تصمیم گیری درست با حجاب بررسی خواهد شد و چگونگی این مسئله تبیین خواهد شد.