تأثیـرات منفی موسیـقی بر انسـان از دیدگاه اسـلام

محبوبه ملا علی اکبری

مدرسه علمیه فاطمیــه (سلام الله علیها)

چکیده

در دنیایی که عوامل بسیاری چون پیشرفت تکنولوژی باعث افزایش غفلت و سرگردانی شده است ، بشریت سخت در معرض آسیب های روحی و روانی قرار دارد . او به دنبال آرامش است ، آرامشی که آسان و بی دغدغه بدست آید . موسیقی یکی از هنرهایی است که آدمی را از دنیای فعلی رها ساخته و در عوالم دیگری سیر می دهد . موسیقی انواع مختلفی دارد که هر یک تأثیری خاص خود بر روان انسان می گذارند . برخی آرامش دهنده و روح نواز و برخی دیگر نابودکننده ی اعصاب و روان می باشند .

کلمات کلیدی:موسیقی،انسان،تاثیر

1-1- بیان مسئله در دنیایی که عوامل بسیاری چون پیشرفت تکنولوژی باعث افزایش غفلت و سرگردانی شده است ، بشریت سخت در معرض آسیب های روحی و روانی قرار دارد . او به دنبال آرامش است ، آرامشی که آسان و بی دغدغه بدست آید . موسیقی یکی از هنرهایی است که آدمی را از دنیای فعلی رها ساخته و در عوالم دیگری سیر می دهد . موسیقی انواع مختلفی دارد که هر یک تأثیری خاص خود بر روان انسان می گذارند . برخی آرامش دهنده و روح نواز و برخی دیگر نابودکننده ی اعصاب و روان می باشند . در دین اسلام موسیقی که مخرب روح و روان انسان باشد حرام شمرده شده است . برای یک شخص مسلمان که ملزم به رعایت قوانین دینی خود می باشد ، تشخیص موسیقی حرام از حلال و نیز درک فلسفه ی تحریم آن بی فایده نیست ؛ چرا که در استحکام باورها و اعتقادات و نیز سلامت روانی وی تأثیر فراوان خواهد داشت . در این تحقیق سعی شده است که تفاوت های موسیقی حلال و حرام را بیان کرده و تأثیرات منفی ای که موسیقی حرام بر روح و روان انسان می گذارد را از نظر اسلام مورد بررسی قرار دهد .

1-2- ضرورت و اهمیت باتوجه به اینکه آدمی در دنیای امروز از موسیقی برای رسیدن به آرامش روحی بسیار استفاده می کند اما به همان میزان بیماری های روحی و پریشان حالی او بیشتر شده است . دلیل این است که اکثر موسیقی هایی که آدمی از آنها استفاده می کند اصولاً بهره ای از هنر اصیل موسیقی نبرده اند و صرفاٌ ابزاری برای لهو ولعب و یا سیاستی از جانب دشمن برای نابودی روح و روان انسان می باشند . دین اسلام که برای سعادت بشریت و تکامل او از جانب خداوند آمده راه های تشخیص موسیقی مثبت و آرامش بخش را از موسیقی منفی معرفی کرده است . در این تحقیق پس از بیان این تفاوت ها و تأیید آنها بوسیله ی روایات معتبر ، تأثیراتی که موسیقی منفی و در اصطلاح شرع، موسیقی حرام بر روح انسان می گذارد را بررسی کرده و بدین ترتیب در جهت استحکام عقاید دینی خود و دیگران تلاش نموده ایم .

1-3- اهـداف هدف کلی : بررسی تأثیرات منفی موسیقی بر انسان از نظر اسلام . اهداف جزئی : تعریف موسیقی و غناء ، بررسی جایگاه موسیقی در اسلام ، بررسی تفاوت های موسیقی حلال و حرام ، بررسی تأثیرات موسیقی حرام بر انسان از نظر اسلام .

1-4- پیشیـنه در زمینه ی موسیقی در اسلام کتاب ها و مقالات بسیاری نوشته شده است ، از جمله : کتاب موسیقی از دیدگاه قرآن و حدیث تألیف دکتر محمد بیستونی ؛ این کتاب دارای 6 سرفصل اصلی با عناوینِ تعاریف، عواقب موسیقی غیرمجاز در احادیث، اثرات موسیقی بر روی بیماران و گیاهان، فلسفه تحریم غنا، فتاوا و نظر علما و ضررهای موسیقی می باشد . کتاب رازهای نهان در موسیقی تألیف مهدی آقا بابایی ؛ این کتاب نیز دارای 6 فصل بوده که در دو فصل اول به بررسی مفاهیم موسیقی و غنا پرداخته و در دو فصل بعدی آثار و عواقب غنا و موسیقی و دلایل حرمت آن را بررسی کرده و در فصل آخر به برخی سوالات پیرامون موسیقی پاسخ داده است . در هیچ یک از این دو کتاب جایگاه موسیقی در اسلام و استفاده ای که از هنر موسیقی در اسلام شده است را بررسی نکرده اند و همچنین در هیچ کدام به بررسی تفاوت های بین موسیقی حلال و حرام نپرداخته اند . مقاله آفاق موسیقی در اسلام تألیف مرتضی چیت سازیان ؛ در این مقاله ابتدا پس از ارائه ی تعاریفی از موسیقی به بررسی موسیقی قبل و بعد از ظهور اسلام پرداخته و بعد از ارائه تعاریفی از واژه های مشهور در علم موسیقی به بررسی دقیق واژه غنا در شرع اسلام پرداخته است . در ادامه دلائل قائلین به حرمت غنا و روایات و استفتائات مربوط در این زمینه بررسی شده است ، که در این مقاله نیز بررسی دقیقی در زمینه تفاوت های موسیقی حلال و حرام انجام نشده است . اکنون در این تحقیق سعی شده است که ابتدا تعریفی جامع از موسیقی و غناء ارائه شود و سپس جایگاه موسیقی در اسلام و زندگی یک شخص مسلمان مورد بررسی قرار گیرد . پس از آن تفاوت های موسیقی حلال و حرام را در اسلام برشمرده و مشخصات هر یک را بیان دارد . در پایان تأثیرات منفی ای که موسیقی بر روح و روان انسان می گذارد را از نظر اسلام و از منظر آیات و روایات بررسی خواهد کرد .

1-5- پرسش ها پرسش اصلی : از نظر اسلام ، موسیقی چه تأثیرات منفی ای بر انسان می گذارد ؟

پرسش های فرعی : 1. موسیقی و غناء چیست ؟ 2. جایگاه موسیقی در اسلام چگونه است ؟ 3. چه تفاوت هایی بین موسیقی حلال و حرام وجود دارد ؟ 4. موسیقی حرام چه تأثیراتی بر انسان می گذارد ؟ 1-6- روش تحقیق روش این تحقیق به صورت اسنادی (کتابخانه ای) می باشد و اطلاعات از طریق فیش نویسی جمع آوری شده است .