حجاب

محبوبه اباذر
حجاب در معانی پوشش، پرده وستر به کار رفته است. بهترین وسیله برای حفظ امنیت دختران حجاب است. فلسفه­ی اصلی حجاب، جلوگیری از تحریک جنسیو کمک به بهداشت روانی زنان و مردان است. ثمرات مثبت حجاب: استحکام بنیاد خانواده و بالا رفتن انگیزه­ی ازدواج و در نهایت شرط تعالی معنوی می شود و پیامدهای منفی بدحجابی موجب تباهی شخصیت و از بین رفتن اعتقادات مذهبی را منجر می شود.

تمامی ادیان و آیین ها به حجاب پایبند بوده و گاهی با فراز و نشیب­های تاریخ تشدید یا تخفیف یافته است ولی از بین نرفته است. همه­ی بزرگان نیز حجاب را مهم تلقی کردند و آن را لازمه­ی پیشرفت جامعه دانسته­اند. بهترین پوشش از نظر ایشان ادر و اربین رفتن آن را تبلیغات سوء دولت­های غرب دانسته­اند.

کلید واژه: حجاب، عفاف، زن، خانواده.      

  

کلیات
1- بیان مسئله
بیان مسئله این مقاله اینطور آغاز می­شود: فلسفه­ی حجاب چیست؟ آیا حجاب در همه ادیان و مذاهب وجود داشته است؟ حجاب چه فواید و مضراتی برای فرد و جامعه در پی خواهد داشت؟ رعایت حجاب تا چه اندازه است؟

2- روش تحقیق
این مقاله یک پژوهش علمی- تحلیلی- توصیفی است که در حوزه کتابخانه­ای پس از بررسی و فیش­برداری از موضوع حجاب را به خود اختصاص می­دهد که هر مبحث را جداگانه مورد تحلیل قرار داده­ایم.

3- پیشینه تحقیق
حجاب بحثی گسترده است و کتاب­ها و مقالات زیادی در این­باره به چاپ رسیده و آیات و تفاسیر زیادی مورد بررسی قرار گرفته و روایات و احادیث زیادی از انبیا الهی به دست ما رسیده است.

این مقاله به صورت خلاصه و جامع از موضوع حجاب مطرح شده. امید است موجب مستحکم شده پایه­های خانواده و رفع معضل بد حجابی که جامعه­ی کنونی به شدت با آن مواجه است، قرار گیرد.

 

پیشگفتار
اقتضای زیبایی جلوه­گری است و کسی که خود را زیبا می­داند فطری درصدد جلوه­گری بر می­آید. این امر فطری اگر با دانایی و بصیرت تلفیق نشود، زن را که در آفرینش پیکر، بهره بیشتری از لطافت و جمال نصیبش گشته است، به سوی خودآرایی و خودنمایی در جامعه سوق می­دهد و در پی آن ، خسارات و آسیب­های غیر قابل جبران، ابتدا دامن گیر خود زن و سپس گریبانگیر مردها و در نهایت جامعه خواهد شد. این همان معضلی است که جامعه­ی کنونی ما به شدت با آن مواجه است.

انسان درآغاز برای پوشاندن بدن خود از چیزهایی طبیعی استفاده می­کرد.نخستین بار حضرت آدم و حضرت حوا(ع) برای پوشاندن برهنگی­های بدنشان از برگ درختان استفاده می­کردند. شکارچیان عصر یخ در بیست و پنج هزار سال پیش، با به هم دوختن پوست جانوران خود را گرم می­کردند.

بنابر گواهی متون تاریخی، در اکثر ملت­ها و آیین­های جهان، حجاب در بین زنان معمول بوده­است؛ هرچند در طول تاریخ فراز و نشیب­های زیادی را طی کرده و گاهی با سلیقه­ی کمان، تشدید یا تخفیف یافته است ولی هیچ­گاه حجاب به طور کامل از بین نرفته است.

 

 

 

 

 

معنی حجاب
در کتاب­های لغت حجاب در معانی زیر به کار رفته است:

پوشش، منع کردن، پرده و ستر، حایل میان دوچیز، از ریشه­ی حجب یعنی ستر و ستر یعنی پوشاندن بدن.(فرهنگ معین، ذیل واژه حجاب)

حجاب در اصطلاح، یعنی زن تمام اجزای بدنش را به جز حدی که شرع مجاز  می­داند بپوشاند.

حجاب در اصطلاح، فاصله میان زن و مرد نامحرم است.

زن محجوبه زنی است که به وسیله­ای پوشیده شده باشد.(ن ک مطهری مسأله­ی حجاب ص 64)

فلسفه حجاب
رعایت حجاب برای پاسداری  از ارزش و منزلت زن است و زن با انتخاب آن از  سرمایه­های حقیقی خود محافظت می­کند. سرمایه­ی حقیقی یک انسان شخصیت باطنی اوست.

رعایت حجاب برای پاسداری از امنیت عمومی جامعه است و زن با برگزیدن آن اجتماع انسانی را از غوطه­ور شدن در فساد و تباهی باز می­دارد.

زن مظهر جمال و زیبایی است و میل درونی او را به خود نمایی و خودآرایی می­خواند، از سویی دیگر طبیعت مرد، به گونه­ای است که در مقابل محرک­های بصری، بسیار تأثیر پذیر و حساس است. از این روست که اسلام نخست؛ به مرد هشدار می­دهد که مراقب نگاهش باشد و به زن توصیه می­کند که مراعات حجاب را بنماید.

نیک گفته­اند:«نگاه آلوده، تیری از تیرهای مسموم و آلوده شیطان است و چه بسا نگاهی که موجب عقده و حسرت طولانی گردد.»(ن ک صلاحی اصفهانی،87، 30- 32)

فلسفه اصلی حجاب، جلوگیری ار تحریک جنسی و کمک به بهداشت روانی زنان و مردان است؛ زیرا اگر حریمی بین مرد و زن وجود داشته باشد و زنان، زیبایی خود را در منظر مردان قرار دهند، این کار از سویی آرامش روانی مردان را درهم می­ریزد و از سویی دیگر مردان، برای ارضای غریزه­ی جنسی تحریک شده خود، دست به هرکاری خواهند زد و آرامش و امنیت را از زنان، سلب خواهند نمود.(ن ک: تقوی، 94، ص186)

حد حجاب
حجاب یک حداقل دارد و یک حد کمال. حداقل حجاب برای زن پوشیده­بودن همه پیکر زن است جز قرص صورت و دست­ها از مچ به بعد آن هم به شرط اینکه زینت داده نشده باشد.خانمی  که جادر خود را طوری می­گیرد که بخشی از قرص صورتش را هم می­­پوشاند در واقع از حداقل به سمت حد کمال حرکت می­کند.

حجاب برای مخفی شدن زیبایی­هاست حجاب زیبا و قشنگ برای این است که زیبایی­ها را بپوشاند تا زیبایی­هایی روح، اندیشه و افکار زن دیده شود.(طیّب،87،ص62)

دختران و حجاب
از مسایلی که هر دختری در دوران زندگی­اش باید بداند مسئله­ی حجاب است. حجاب مظهر حیا، عفاف، ایمان، تقوا، شرف، پاکی، فضیلت و شایستگی است.

حجاب موجب فلج کردن نیمی از افراد اجتماع است و افرادی که خود را آراسته           می­کنند، سزاوار ملامت­اند که عمر وجود خود را تقدیم گرگ­های سر چهار راه     می­کنند که آماده­ی دریدن­اند.

«غنچه تا غنچه است در حجاب است و هیچ کس هوس چیدنش را نمی­کند، اما همین که حجاب را کنار زد و باز شد آنرا خواهند چید. وقتی چیدند چند روزی در جای خوب قرارش می­دهند، بعد از مدتی که پژمرده و پرپرشد در ظرف زباله می­اندازند. خواهران هم تا در حجابند همچون غنچه­اند، هیچ کس دست طمع و تصرف به سمت آنها دراز نمی­کند. اما همین که حجاب را کنار گزاردند، مورد طمع دیگران واقع خواهندشد.»(آیت الله حائری شیرازی، تمثیلات، ج2، ص120- 121 )

مرواریدی شفاف و گرانبها میان صدفی در عمق آبها از انبوه خطرات، پنهان و محفوظ می­ماند، اگر باور کنی که دختران چون مرواریدند و عفافشان، گوهر وجودشان است، باید بپذیری که نیاز به صدف و محافظی دارند که آن را در امان نگه دارد و انصافاً کدام صدف زیباتر از صدف حجاب، کدام حفاظ، مطمئن­تر از صدف نجابت و حیا و کدام مأمن با امنیت­تر از مأمن پاکی و طهارت.

بهترین وسیله برای حفظ امنیت دختران و بهترین پوشش برای جلوگیری از مزاحمت­های خیابانی حجاب است.(ن ک: زوّاریان،89، ص24)

چند تذکر مهم در مبحث حجاب
وقار و متانت، سنگینی و حجب و حیا صفات ارزشمندی­اند که جنسیت نمی­شناسند و برای زن و مرد به یکسان، لازم است. چنانچه جلف بودن و سبکی و بی­حیایی و هرزگی برای هردو مذموم است پس مرد هم باید متانت، وقار و حیا داشته باشد.

مردها هم در اخلاق مجاز نیستند به گونه­ای خودآرایی کنند و لباس بپوشند و رفتار نمایند که توجه زنان را به بدن و جنسیت خود جلب می­کند. حد پوشیدگی مرد با زن، متفاوت است. در جامعه­ی اسلامی، مرد و زن باید با شخصیت­شان در جامعه ظاهر شوند نه جنسیتی­شان. در آفرینش مرد مظهر صلابت و قدرت و زن مظهر عطوفت و لطافت است.

 

 

1-    حکمت و فواید حجاب

2-  در تمامی جوامع بشری از عهد باستان تا آغاز عصر مدرنسیم، حتی در جوامع غیر دینی، زن همواره حجاب و پوشش کاملی داشت و حیا و عفاف که عامل پوشیدگی و حجاب است، ریشه در فطرت زن دارد.

حکمت­های حجاب به تنهایی می­تواند هر انسانفرهیخته و منطقی را قانع کند که حجاب ضروری و مفید و بی­حجابی مضر و خطرناک است.( طیّب، 87 ،ص13)

1-1 حجاب، برای دیده شدن زن
انسان موجودی مرکب از روح و جسم است و حقیقت انسانی او روح است نه بدن.

ای زن! بدن تو، حجاب و مانع دیده­شدن شخصیت توست. پس آن را بپوشان تا خودت دیده­­­شوی و توجه­ها به شخصیت انسانی­ات متمرکز شود. حجاب مانع دیده­شدن تو نیست بلکه برای این است که خود حقیقی­ات دیده­شود. بدنت را بپوشان تا خودت دیده­شوی تا هنگامی که به تو نگاه می­کنند به دانش، اندیشه، اخلاق، شخصیت، حقیقت وجودی و جنبه­ی انسانیت توجه کنند.(همان، ص     )

1-2 حجاب، عامل استحکام خانواده
حجاب باعث تحکیم پیوند خانوادگی و استحکام خانواده­هاست. زنان باید پوشیده وموّقر در جامعه ظاهر شوند این به سود خود زن هم هست.

اگر بخواهیم بنیاد خانواده محکم و محیط خانه گرم و صمیمی باشد و دلبستگی مرد به زنش کم نشود و توجه بیشتری به همسرش داشته باشد باید زن­ها وقتی به جامعه می­آیند، پوشش و وقار کافی داشته باشند. پس از این جهت هم می­توان حجاب را یک امر ضروری و منطقی تلّقی کرد.(طیّب،87 ، ص15)

1-3 حجاب، باعث بقای انگیزه­ی ازدواج
حجاب باعث حفظ انگیزه­ی ازدواج و تن دادن مرد به مسئولیت­ها و دشواری­های تشکیل و اداره خانواده است. اگر بخواهیم انگیزه ازدواج باقی بماند، زن به هنگام حضور در جامعه باید پوشیدگی، وقار ، متانت و سنگینی خود را حفظ کنند تا تنها راه تأمین این نیاز حیاتی برای مرد تشکیل خانواده باشد.(طیّب، 87 ، ص16)

1-4 حجاب، رمز پیشرفت و کمال جامعه
جامعه­ای که زن در آن با آرایش و خودآرایی، خودنمایی ظاهر می­شود جامعه­ای با صلابت، جدی و پویایی نخواهد بود. بنابراین یکی دیگر از دلایل ضرورت حجاب این است که می­خواهیم محیط جامعه و محیط کار، تلاش، علم­آموزی و دانش باشد و    لازمه­ی آن این است که جامعه محیطی کاملاً جدی و با صلابت باشد که این امر منوط به پوشش،سادگی  و وقار زن است.(طیّب 87 ، ص17)

1-5 حجاب، مایه­ی تقویت علاقه مرد به همسرش
زنی که در جامعه حجاب اختیار می­کند و زیبایی­ها و جذابیت­های جسمی­اش را منحصر و مختص شوهر خود قرار می­دهد نهایت وفاداری و علاقه­مندی به شوهرش را نشان می­دهد که این رویه به طور طبیعی متقابل محبت شوهر را به سمت او جلب می­کند.

هر چیزی که دسترسی به آن کمتر و دشوارتر باشد گرانبهاتر است. زن هر چه دست نایافتنی­تر باشد، خواستنی­تر است و هرچه راحت تر بتوان به او دسترسی پیدا کرد، پیش پا افتاده­تر و بی­ارزش­تر است.(طیّب، 87 ، ص19 )

1-6 حجاب، شرط تعالی معنوی
حجاب باعث پاکی و طهارت روح زن و مرد می­شود و در نتیجه آن زمینه­ی تعالی معنوی و عروج روحانی به قله­های بلند عرفانی برای هر دوی آنها فراهم می­آید. در جامعه­ای که زن و مرد دائم به هوس­رانی و شهوت پرستی آلوده­اند، نه روح زن و نه روح مرد، استعداد و لیاقت و شایستگی تجربه­های معنوی و عرفانی را نخواهد داشت. زن با پوشاندن سر و پیکر خود در حجاب، دل و جان خویش را از حجاب­های باطنی رها می­سازد. از نظر تمام ادیان تعالی معنوی زن، مستلزم حجاب و پوشیدگی اوست.(همان، ص23)

1-7 حجاب، مایه مقبولیت زن نزد خداوند
هر محّب برای راه یافتن به دل محبوب خود را طبق سلیقه او می­آراید. زنی که محّب خداست و می­خواهد محبت و نظر خدا را به خود جلب کند و به بیان عامیانه می­خواهد به دل خدا راه پیدا کند باید باب سلیقه خدا عمل کند. خدا زن را پوشیده دوست دارد. راه جلب نظر الهی برای زن، اختیار کردن حجاب، سادگی، وقار و متانت است؛ بنابراین اگر زن بخواهد نظر لطف و مهر خدا را به جانب خود جلب کند، راهش رعایت پوشیدگی و حجاب است.

1-8 حجاب، مایه­ی تقویت روح حیا و عفاف
ظاهر و باطن انسان در تعامل با هم­اند. رفتارهای ما در  روحیات ما اثر می­گذارد و روحیات ما، فشار رفتارهای ما می­شوند. بی حجابی و خودآرایی، روح حیا و عفاف را در درون انسان نابود می­کند. چنانچه، پوشیدگی و وقار ظاهری روح حیا و عفاف را تقویت می­کند.

حیا و عفاف هم سبب می­شود، زن طالب پوشیده بودن باشد. زن اگر بخواهد نه تنها روح حیا و عفاف در باطنش نابود نشود بلکه قوی­تر شود، باید حجاب ، وقار و متانت ظاهری را برگزیند.(طیّب، 87 ،ص30)

1-9 حجاب، زمینه ساز برخورداری یکسان زن از آرامش و شادی
یکی از ویژگی­های روانی زن، نیاز او به مورد توجه و تمجید قرار گرفتن است. اگر در جامعه نگاه به زن از منظر جسمانی باشد، زن­هایی که از زیبایی ظاهری بهره­ی کمتری برده­اند، مورد بی­توجهی قرار می­گیرند؛ زیرا چه در جمع مردان و چه در اجتماعات خانم­ها، خانم­هایی که زیباتر جلوه می­نمایند توجه بیشتری را به سمت خود جلب می­کنند.

حجاب راه توجه به زن را از منظر زیبایی جسمانی سر می­کند و به نحوی همه­ی زنان را برای کسب کمالات معنوی و انسانی هم چون علم و اخلاق در شرایط برابری قرار        می­دهد تا از رهگذر این کمالات مورد توجه و تمجید قرار گیرند.(طیب، 87 ، 32)

1-10 حجاب عامل سهولت زندگی زن
زن هربار که می­خواهد در جامعه حضور پیدا کند باید زحمت زیادی برای خودآرایی متقبل شود  و وقت زیادی را که می­توان صرف کارهای مفید کرد باید صرف آرایش خود کند تا بتواند وارد جامعه شود. حجاب راحتی را برای زن فراهم می­کند بر این اساس به خوبی می­توان فهمید که استفاده از حجاب یک کار عاقلانه و منطقی و به سود خود زن است. ( همان، ص 34)

2- فرجام بدحجابی و بی حجابی
2-1 ناشناخته ماندن منطق حجاب
اولین عاملی که سبب شدن حجاب و ضعیف بودن مراعات آن در جامعه­ی ماست تبین منطق حجاب بازبان مناسب برای جامعه­ی زنان در مقاطع مختلف سنی و تحصیلی است.(طیب، 87 ، 69)

2-2 تأخیر در ازدواج و تخریب حجاب
عامل دیگری که آسیب بدحجابی را در جامعه ایجادکرده است به تأخیر افتادن سن ازدواج، در اثر مشکلات اقتصادی از یک طرف و راحت­طلبی و مسئولیت­گریزی مردان از طرف دیگر است.

2-3 ضایع کردن حق شوهر
خداوند سبحان بدن و اعضای آن را به عنوان امانت به ماداده است و صاحب اصلی خداوند بزرگ است. زینت و زیبایی زن که از نعمت و امانت حق تعالی محسوب می­شود نیز پس از ازدواج، مربوط به شوهرش است نه اینکه آن را در معرض دید عموم قرار دهد.(ن ک: محمدی نیا، 83 ، ص17 )

2-4 محروم از محبت
زن هر چه عفتش بیشتر باشد در قلب فرد بیشتر جای دارد و زن بی­بند و بار چون ترس از خداوند در دلش نیست و عفت ندارد نمی­تواند محبت شوهرش را به دست آورد.( همان، ص18)

2-5 آفت تحصیل علم
هر چقدر زن عفت بیشتری داشته باشد در تحصیل علم موفق­تر است. زیرا تحصیل علم، نیازمند تمرکز فکر است و دختر یا زنی که به دنبال خودنمایی است و هر لحظه برای جلب مردان هرزه خود را به شکلی درمی­آورد دیگر تمرکز حواس ندارد و در تحصیل علم موفق نخواهد بود.( ن ک: محمدی نیا ،83 ، ص18 )

2-6 تباهی شخصیت
گویند مرد، شمشیر زن و زن شمشیر ساز است. پیوسته در طول تاریخ مرد در صحنه مبارزه، علیه طاغوت از مدد زن بهره­برده است. کمبود محبت، شخصیت و تربیت را   نمی­توان با عشوه و ناز وکرشمه با نگاه­کردن مردم به دست آورد؛ جز آنکه آدمی روز به روز از نظر روحی افسرده و ناامیدتر و از لحاظ جسمی، زشت­تر و از نظر اجتماعی مورد تنفر انسان­های مؤمن قرار خواهد گرفت.

2-7 پاشیدگی زندگی
وقتی ارزش و ملاک در زندگی بعضی­ها ظواهر و تملات و مدپرستس باشد چون این گونه امور زود کهنه می­شوند در نتیجه چنین افرادی مطلوب و مرادشان را هم زود ا زدست می­دهند و سرانجام کار به جدایی می­کشد. اصولاً در چنین خانواده­هایی، چون عقل در انتخاب همسر نقشی ندارد؛ اساس خانواده زود متزلزل می­شود و سرنوشت آنها جز طلاق و سرگردانی زن و بچه­ها و گاهی انحراف آن­ها چیز دیگر نیست.

از سویی زن بی­حجاب و بی­تقوا در اثر ناز و کرشمه و حرکات شیطانی خود باعث توجه مردان ضیعف الایمان به خود می­شود. آن مردان به زنان خود بی­اعتنا می­شوند و سرانجام این زن بی­تقوا، سبب سردی و از هم پاشیدگی زندگی یک یا چند خانواده می­شود و عواقب شوم و گناه بزرگ این عمل زشت به گردن اوست. بعدها زنی هم از او زیباتر، اساس زندگی وی و خانواده­اش را از بین می­برد.(ن ک: محمدی نیا، 83 ، ص23)

2-8 تلف کردن وقت
این زنان، بسیاری از وقت خود را صرف آرایش موی سر، لباس، خودنمایی، ناز و   عشوه­گری در معابر و کوچه و خیابان می­کنند در حالی که عمر گرانبهایی خود را می­توانند در راه تربیت فرزند و خانه­داری که بالاترین ارزش­هاست و یا در راه تفریح­های سالم و مطالعه و تحصیل علم بگذرانند.(ن ک: محمد نیا، 83 ،ص63)

2-9 از دست دادن اعتقادات مذهبی
اشخاصی که از فرهنگ فاسد و شیطانی غرب و کفار تقلید می­کنند؛ در حقیقت گویا به فرهنگ بیگانه علاقه­مند هستند. همین موضوع باعث می­شود که انسان به تدریج جذب فرهنگ آنان شود . زیرا انسان وقتی طرز لباس پوشیدن و آداب و رسوم ملتی را پذیرفت رفته رفته اعتقادات باطل آنان را نیز قبول خواهد نمود و تا آنجا پیش خواهد رفت که نام فرزندان خود را نیز از نام­های کفار انتخاب می­کنند و این را چه بسا که برای خود نوعی ارزش می­دانند.( ن ک: محمدی نیا، 83 ، ص66)

3- پوشش و عفاف در ایران پیش از اسلام
ایرانیان نخستین کسانی بودند که کت آستین­دار و نوعی شلوار ابتدایی برای سوارکاری طراحی کردند. زنان ایرانی پیش ا زاسلام، حجاب داشتند ولی حدود حجاب اسلامی، پس از اسلام رایج شد. زنان مسلمان عرب از پوششی به نام جلباب استفاده می­کردند که شبیه روسری بلندی بود که تا کمر را می­پوشاند؛ اما ایرانیان چادر را ترجیح دادند که سنت دیرین آنان بود.

زنان در ایران باستان، خارج از منزل، لباس گشاد بر تن می­کردند یا چادر بر سر  می­کردند. از دوره­های پیش از اسلام داشتن پوشش روی­سر، به صورت­های عمامه، دستار، کلاه و تاج در بین مردان و روسری، چارقد، مقنعه و لچک دربین زنان متداول بود. البته در هر دوره، شکل و نوع این پوشش تغییر کرد. (ن ک: اسلام­لو، 89 ، ص   )

 

3-1 هخامنشیان و فرهنگ اصیل حجاب
در زمان هخامنشینان ملکه­های پارسی از نگاه­ها به دور بودند. حجاب محدود به زن­ها نمی­شد؛  بلکه پادشاهان ایرانی نیز حجاب داشتند. پارس­ها چادری مستطیل شکل به روی لباس خود می­افکندند و در زیر آن، یک پیراهن بلند تا به مچ پا می­کشیدند.

3-2 اشکانیان و پیشرفت حجاب
زنان اشکانی در پوشش سر و استفاده از چادر، پیشرفته­تر از زنان هخامنشی بودن و کلاهِ عمامه دار آنان تقریباً بیشتر موهای آنان را می­پوشاند. بانوان پارچه­ای را یا به صورت شنل یا به صورت چادر یا هم چون قاسم آبادی­ها به دور کمر خود می­بستند.

3-3 ساسانیان و عنصر مهم پوشش
ساسانبان هم مانند اشکانیان بودند؛ حتی بلندی دامن پیراهن­ها به قدری بود که مانع دیدن کفش می­شد.

3-4 سامانیان تا ایلخانیان
در این دوران همراه چادرها از رو بندهای ابریشمی هم استفاده می­شد.

3-5 صفویان و بقای فرهنگ حجاب
زنان سر خود را با پارچه­ای شبیه مقنعه که تا روی سینه می­رسید می­پوشاندند و خود با چادر سفید سر تا پا را می­گرفتند و در زیر نقابشان فقط مردمک چشمانشان دیده می­شد.

3-6 افشاریان- زندیان جامه پوشیده زنان
جامه زنان در خیابان به این قرار بود: پارچه­ای سفید که سر تا پا را می­پوشاند و نقابی از موی اسب برچهره. همه زنان شلوار می­پوشیدند و روی آن با پیراهنی بلند و گشاد همراه بود.

3-7 قاجاریان
پوشش اصلی زنان اول و دوم قاجار در خارج از خانه چادری به شکل کلوش یا مربع بود و صورت خود را با روبندها می­وشاندد.(ن ک: اسلام­لو، 89 ، ص   )

4- حضور در ادیان
4-1 حضور در آیین زرتشت
تاریخچه آیین زرتشت، نشان می­دهد که زرتشتیان در گذشته و حال به لزوم وجود نوعی محدودیت  در پوشش و رعایت عفاف در رفتارهای  اجتماعی، تأکید فراوان دارند و به ویژه در برپایی مراسم مذهبی، به دلیل تقدس آن، برای این حریم، اهمیت خاصی قائلند. زنان طبقه­های بالای اجتماع در تخت روان سرپوشیده از منزل بیرون می­آمدند و حتی زنان شوهردار حق نداشتند پدر و برادر خود را ببینند. برابر با روش کهن همه جوانان دختر و پسر باید آیین سدره پوشی را انجام دهند تا زرتشتی شناخته شوند.گاهی این آیین در سن بلوغ بود و گاهی قبل از رسیدن به بلوغ و امروز در ایران بین سن هفت و یازده سالگی سدره­پوش می­شوند.(ن ک: اسلام­لو، 89 ص   )

4-2 به آیین یهود
یهودیان هم به لزوم حفظ حیا، عفاف و حجاب در حریم اجتماع، تاکید فراوان دارند؛ حتی در برخی موارد محدودیت­های پوشش در این دین برای زنان، بسیار پرنگ از سایر ادیان شناخته شده­است.

اگر زنی در موارد زیر دیده شود ازدواجشان باطل و مهریه بر آنان تعلق نمی­گیرد:

- بدون پوشش سرخود به میان مردان رود و با سبک­سری به گفتگو بپردازد.

- در حضور شوهر به والدین دشنام دهد.

در خانه شوهر بلند صحبت کند و همسایگان بشنوند.

4-3 به آیین مسیحیت
زنان باید به طور کامل در حجاب و پوشیده باشند الا آنکه در خانه خود باشند زیرا فقط لباسی که او را می­پوشاند از خیره شدن چشم­ها به سوی او مانع می­گردد. زن نباید صورت خود را عریان ارایه دهد تا دیگری را با نگاه کردن به صورتش به گناه وادارد.

4-4 به آیین اسلام
در میان تمام ادیان آسمانی، تنها اسلام است که دارای کامل ­ترین مضامین کلام الهی است؛ چرا که تنها، مضامین معتبر سایر ادیان را دربردارد، بلکه دربردارنده پیام­های تکمیلی خداوند است. به علاوه خداوند به واسطه پیامبر خاتم و ائمه معصومین (علیهم السلام) هم حجت را بربندگان خویش تمام کرده و هم تفسیر وحی و سیره عملی را هم به بشر آموخته است.(ن ک: اسلام­لو،89 ، ص   )

5- دیدگاه رهبر معظم و امام خمینی (ره)
5-1 نظر رهبر فرزانه انقلاب درباره چادر
«من می­گویم چادر هم بهترین نوع حجاب است و هم نشانه ملی ماست لباس رسمی زن می­تواند چادر باشد. البته می­توان محجّبه بود ولی چادر نداشت. عده­ای از چادر فرار می­کنند؛ به خاطر اینکه هجوم تبلیغاتی غرب دامن­گیرشان نشود.

تصور نکنید اگر ما به فرض این که چادر را کنار گذاشتیم یا آن مقنعه کذایی را درست کردیم دست از سر ما برمی­دارند، آنها به این چیزها قانع نیستند، بلکه می­خواهد همان فرهنگ منحوس را دراین جا مثل زمان شاه که  زن اصلاً حجاب و پوشش نداشت عمل کنند.»

5-2 دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباره بدحجابی
«آیا جنایتی از این بزرگتر نسبت به زن هست که زن را با آرایش و مد و جلوه­گری زیورآلات سرگرم کنند و از او به عنوان یک ابزار و وسیله استفاده کنند. امروز سرو سینه را از زیورآلات پرکردن و آرایش و مد و لباس خود قراردادن برای زن انقلابی مسلمان ایران، ننگ است. آن زنی که در پی این­گونه چیزهاست از ارزش پایین برخورداراست.طلا برای زن ارزش آفرین نیست، بی­اعتنایی به طلا ارزش آفرین است. مد برای زن ارزش آفرین نیست، بی­اعتنایی نسبت به مدهای دام­گونه ساخته و پرداخته دشمنان برای زن، ارزش است.» ( محمدی نیا، 83 ، ص77)

5-3 نظر امام خمینی(ره) در مورد بدحجابی
«ازجنایت­های بزرگی که به ملت ما شد…. بانوان ما را ملعبه کردند. بانوان ما را مثل عروسک­ها کردند. این­ها می­خواستند زن را مثل شی، مثل یک چیز، مثل یک متاع، به این دست و آن دست بسپارند.

زن هم باید از فساد اجتناب کند. زن­ها نباید ملعبه جوان­های هرزه بشوند. زن­ها نباید مقام خودشان را منحط کنند و خدای ناخواسته بزک کرده بیرون بروند و در انظار مردم فاسد قرار گیرند. زن­ها باید انسان باشند. زن­ها باید تقوا داشته باشند. زن­ها اختیار دارند؛ همانطوری که مردها اختیار دارند. آنهایی که قصد دارند زنان را ملعبه مردان و ملعبه جوانان فاسد قرار بدهند جنایتکار هستند.

زن­ها نباید فریب بخورند. زن­ها گمان نکنند این مقام زن است که بزک کرده با سرباز و لخت بیرون برود، این مقام زن نیست، این عروسک بازی است نه زن! زن باید شجاع باشد. زن باید در مقررات اساسی مملکت دخالت کند. زن آدم ساز است. زن مربی انسان است.

اینجانب به زنان توصیه می­کنم که رفتار زمان طاغوت را فراموش کنند و ایران عزیز را متعلق به خودشان و فرزندانشان است به طور شایسته بسازند.» (محمد نیا، 83 ، ص 75)

5-4 قسمتی از نامه چارلی چاپلین به دخترش
«دخترم! هیچ کس و هیچ چیز  دیگر را در این جهان نمی­توان یافت که شایسته آن باشد که دختری ناخن پای خود را به خاطر آن عریان کند …. برهنگی بیماری عصر ماست. به گمان من تن عریان تو باید از آن کسی باشد که روح عریانش از آن توست.»    (اسلام­لو،89)

5-5 سخن گاندی درباره زن
«مادام که در اجتماع، وجود زن تنها وقف لذت بخشیدن بر مرد است، ماهمه باید به نام مرد، سر از شرم به زیر افکنیم. من ترجیح می­دهم که نسل انسان نابود شود تا اینکه بماند و با تبدیل زن یا ظریف­ترین مخلوق الهی به یک وسیله عیاشی و شهوترانی برای مرد، از هر حیوانی پست­تر گردد.»

6- استشهاد
6-1 تکیه بر وحی
عاقبت آنان که عفاف نمی­ورزند: تازیانه برای زناکار:

«هریک از مرد وزن زناکار را صدر تازیانه بزنید؛ و نباید رأفت( و محبت کاذب) نسبت به آن دو شما را از اجرای حکم الهی مانع شود….»( سوره نور/ آیه 2)

عدم جواز ازدواج با افراد زناکار

«مردزناکار با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمی­کند؛ وزن زناکار را، جز مرد زناکاریا مشرک، به ازدواج خود در نمی­آورد….» (سوره نور/ آیه 3)

عاقبت اتهام زدن به پاکدامنان

«…وکسانی که آنان(پاکدامن)را متهم می­کنند سپس چهار شاهد (برمدعای خود)         نمی­آورند، آنها را هشتاد ضربه تازیانه بزنید و شهادتشان را هرگز نپذیرند و آنها همان فاسق آنند…. » ( سوره نور/ آیه 4)

مردان عفیف

دستور قرآنی برای مردان، شامل: عفت نگاه(پایین انداختن چشم و حفظ فرج(پاکدامنی):

« قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ» (سوره نور/ آیه 30) «به مردان با ایمان بگو: دیده فرو هند و پاکدامنی ورزند، که این برای آنان پاکیزه­تر است، زیرا خدا به آنچه می­کنند آگاه است.»

زنان عفیف:

دستور قرآنی برای زنان، شامل: عفت نگاه و حفظ فرج و آشکار نکردن زینت و انداختن روسری به گردن و سینه و سر:

« وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ ….» (سوره نور / آیه 31)

«… و به زنان با یمان بگو: دیدگان خود را (از هر نامحرمی) فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که[طبعاً] از آن پیداست و باید روسری خود را بر گردن خویش (فرو) اندازند،…. » (قرآن کریم)

6-2 گواهی اولیا خدا (علیهم السلام)
اولیا خدا تنها چشمه جوشان متصل به وحی­اند و خداوند کلید سعادت و چراغ راه آدمی را دردستان معصومین (ع) به ودیعه گذاشته­است آنها آمدند تا انسان را از سر درگمی در بیراهه­ها نجات دهند.

رسول خدا (ص) فرمودند: برای زن سزاوار نیست که هنگام بیرون رفتن از خانه لباسش را جمع و فشرده کند.

از امیرالمؤمنین (ع) پرسیدند: چشم را چه چیز می­شود از مناظر شهوت انگیز پوشاند؟ فرمودند با تسلیم شدن و تحت نفوذ و محبت در آوردن برای خدایی که پنهان و آشکار را می­داند.

حضرت داود به فرزند خود فرمود: ای فرزند من! در دنبال شیر حرکت کن ولی در پشت زن راه مرو که شیطان لعین گفته است: نگاه کردن کمان قوی من است و تیری است که هرگز راه خطا نمی­پوید.

رسول خدا (ص) فرمودند:«عامه اهل النار النساء» بیشتر جهنمیان از زنان بی تقوا باشند.( نهج الفصاحه، ص409) هم چنین فرمودند:«انَّ اَقلَّ ساکنی الجنهِ النساء» کمترین ساکنان بهشت، زنان بی­تقوا هستند.(کنز العمال، ج 16، ص 284) و باز فرمودند: «دو گروه اهل جهنم هستند؛ از جمله زنان بد حجابی که در ضمن اینکه پوشیده­اند برهنه و عریانند. آنان برای فتنه و فریب دادن مردان خود را آرایش و زینت می­کنند و مانند کوهان شتر سبکسر، موهای خود را بیرون می گذارند. این زنان نه داخل بهشت خواهند شد و نه بوی بهشت به مشامشان خواهد رسید.»

و نیز فرمودند: «… فالعَنُونَهُنَّ فإنهُنَّ معلوناتٌ.» این زنان را (درصورتی که هدایت نمی­شوند و به فساد ادامه می­دهند) لعنت­شان کنید، زیرا مورد لعنت خداوند بزرگ قرار گرفته­اند.

حضرت علی (ع) فرمود:« برشما لازم است لباس ضخیم (دربرابر نامحرم و بیرون از منزل) بپوشید. هرکسی که لباسش نازک است، دین او هم مثل لباسش ضعیف و نازک است» (وسائل شیعه، ج 3 ، ص 357 )

رسول خدا (ص) فرمودند: سه گروه هرگز داخل بهشت نمی­شوند:

1-                    کسی که نسبت به ناموس و عفت خود بی­تفاوت است.

2-                  زنی که خود را درلباس و حرکات و امور دیگر شبیه مرد سازد.

3-                  شراب­خور

 
 

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 
 

نتیجه گیری
از مبحثی که ارایه شد چنین دریافت می­شود که :

لباس نمایانگر حالات روحی، ایمانی و شخصیت افراد است. زنی که با لباس و جوراب نازک بیرون می­آید عملش از درون خالی و اعتقاد ضعیف وی به خداوند و روز قیامت خبر می­دهد و بالعکس زن پوشیده و با عفت درونی پاک و اعتقاد قوی دارد که خویشتن را نیازمند جلب توجه دیگران نمی­بیند.

 

نمودار 1- معانی حجاب

 

 

 

 

نمودار 2  - آثر و فواید حجاب

 

نمودار 3- فرجام بدحجابی و بی حجابی

 

 

کتابنامه
-        اسلام­لو، نعیمه (ودیگران) (1389) بهترین حضور، تهران:تلاوت آرامش، چاپ چهارم.

-        پاینده، ابوالقاسم(1362) نهج الفصاحه، قم:عصر ظهور

-        تقوی، سید حسین، (1394)، آیین زندگی، قم:مجیر، چاپ دوم.

-        زواریان، زهرا، (1389)، رایحه نجابت، تهران: مدرسه، چاپ هفدهم.

-        حائری شیرازی محمد صادق (1373) تمثیلات،قم:شفق

-        حر عاملی محمدبن حسن(1365)وسایل شیعه،تهران: مکتب اسلامیه

-        شجاعی، محمد، (1390)، درّ وصدف، قم: محیی، چاپ یازدهم.

-        صلاحی اصفهانی، سهیلا، ( 1387)، راز هدیه خدا در نامه­های دخترانه، تهران :مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری ، چاپ اول.

-        طیب، مهدی،(1387)، حجاب و حقوق زن در ترازوی اندیشه و ایمان، تهران: سفینه، چاپ اول.

-        محمدی نیا، اسدالله، (1383)، برهنگی زنان، قم: سبط اکبر(علیه اسلام)، چاپ اول.

-        متقی: علی بن حسام الدین(1372)کنز العمال،بیروت:موسسه الرسانه

-        معین، محمد(1381)فرهنگ معین ،تهران:دبیر

-        مطهری ،مرتضی،  مسئله حجاب، قم:  صدرا.

-        نیریزی، احمد،(1390)، قرآن کریم، قم: دانش، چاپ اول.