مطهره گویا تقی پور

عوامل بررسی بدحجابی در جامعه

مقدمه:

مساله حجاب که یک دستور دینی است از موضوعات مهم و کلیدی جوامع اسلامی است که با بسیاری از مسایل پیوند خورده است ودارای ابعاد سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی گردیده است .
این موضوع از جهتی که مورد خطاب آن بیشتر زنان جامعه اسلامی است،به نیمی از جمعیت جامعه ارتباط پیدا می کند ولی از آن جهت که در تنظیم روابط زن و مرد نقشی مهم و اساسی را ایفا می کند در واقع به همه افراد جامعه مربوط می شود و کل جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد. هرچند حجاب در تمام ادیان آسمانی مورد توجه بوده است ولی دین مبین اسلام بعنوان آخرین و کاملترین ادیان به موضوع حجاب توجهی خاص دارد.دین اسلام بعنوان یک حکم الهی به زن می آموزد و بهتر بگویم دستور می دهد در برخورد با مرد و در پوشش خود حدودی را رعایت کند تا ضمن حضور خویش در فعالیت های مختلف جامعه اسلامی نقش اساسی خود را بعنوان مربی واقعی انسان بخوبی ایفا نماید.موضوع حجاب همواره بعنوان یک مساله جنجالی و پر هیاهو در بین طرفداران و مخالفین حجاب در داخل و خارج کشور مطرح بوده است و دشمنان ما به این مساله توجه زیادی دارند و علت توجه آنان عمدتا مبارزه با حجاب بعنوان یکی از مهمترین نشانه های اصالت فرهنگی در مقابل تجاوزگران و بیگانگان است.

دربین جوامع اسلامی برسر مساله حجاب ونیز تا حدودی چگونگی آن اختلاف نظر وجود دارد و همه آنها یکسان به این مساله نمینگرند و در رعایت و التزام به آن یکسان عمل نمیکنند
به گونه ای که عده ای از مردم جوامع وکشورهای اسلامی کاملا به آن مقیدند،عده ای هم هیچ قیدوبندی به آن ندارند،وعده اي تا حدودی آن را رعایت می کنند. این همه اختلاف در رفتار مسلمین با وجود پیامبرواحد،کتاب آسمانی واحد و نزدیکی نظرات علما و فقهای مذاهب مختلف اسلامی درباره حجاب و پوشش ناشی ازچه عواملی است؟
چرا در یک جامعه اسلامی زنان و دخترانی وجود دارند که توجه کافی به پوشش اسلامی ندارند وازآن مهمتر اینکه در بسیاری از موارد مشاهده میشود مادران دارای پوشش مناسب هستند ولی دختران آنها در اجتماع بدحجابندوبعضادر مجالس خصوصی گرفتار بی حجابی می شوند.
چرا در کشور اسلامی ایران با گذشت بیش ازدو دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی و باوجود توجه مدارس به این موضوع،انتشار کتب ورسالات مذهبی مختلف و…نسل جوان ما اهمیت کمتری به این مساله داده و گرایش به بدحجابی پیدا می کنند.هرچند تا کنون در خصوص مساله حجاب و عوامل بد حجابی سخنرانیهای زیادی شده است و کتابهای زیادی به رشته تحریر درآمده است ولی کماکان جامعه دچار بد حجابی است.
به نظر می رسد یکی از دلایل مهم گرایش رو به رشد دختران جوان به بد حجابی،عدم آشنایی آنان به مفهوم و فلسفه حجاب و رابطه دین و دستورات دینی با سعادت و شقاوت انسانهاست و همچنین نقش خانواده،مدرسه،دوستان،رسانه های گروهی و ماهواره و…از جمله مواردی هستند که در موضوع بد حجابی حایز اهمیت هستند وهر کدام در جای خود تاثیر بسزایی در کاهش ویا افزایش بدحجابی عهده دار می باشند.
دراین پژوهش سعی بر این است نقش هر کدام از عوامل فوق در میزان گرایش به بد حجابی دختران دبیرستانی مورد ارزیابی و سنجش قرار گیرد.امید آنکه نتایج این پژوهش بتواند در ترویج حجاب اسلامی وجلوگیری از گسترش بد حجابی و کاهش این ناهنجاری اجتماعی موثر واقع گردد

 

بحث و نتيجه گيري

در اين تحقيق در مورد تعريف واژه بدحجابي و تاريخچه آن نيز مباحثي بيان شد ك علل بدحجابي بطور مختصر ذكر گرديد، علل در اين تحقيق به علل فردي و اجتماعي تقسيم شده است كه علل فردي شامل چندين مورد می باشد كه قبلاً ذکر شد.

علل اجتماعي به دو بخش خانواده و جامعه تقسيم شد كه نقش همسر در خانواده در اولويت قرار مي گيرد كه مثلاً عدم آراستگي همسر و يا عدم توجه مرد به زن و ضعف غيرت مي تواند در بدحجابي زن موثر باشد و در مرحله دوم تربيت نامطلوب كه در اينجا مهم ترين نقش را مادر بعهده دارد زيرا مادري كه بدحجاب باشد بالطبع فرزندان دختر نيز اولين الگو را در امر حجاب مادر قرار مي دهند و در مرحله بعد معلم و مدرسه نيز در ايجاد فرهنگ بدحجابي در بين فرزندان بسيار موثر مي باشد.

از مجموع بحثهايي كه در مورد علل بدحجابي بيان شد مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه كسي كه دين اسلام را پذيرفته و به تمام ضروريات آن ايمان دارد، آيا حجاب را يكي از ضروريات دين اسلام نمي داند؟

و اگر حجاب جزيي از ضروريات دين اسلام است پس علت سهل انگاري در حجاب چيست؟

آيا نمي توان ضعف ايمان را از علتهاي اساسي بدحجابي ذكر كرد يا نه! علت آن عدم شناخت از دين اسلام و عدم شناخت عميق از فلسفه حجاب است.

پس براستي كه مي توان مهمترين علت، در پديده بد حجابي را ضعف ايمان و عدم شناخت عميق از فلسفه حجاب دانست زيرا همانطور كه در ارائه پيشنهاد بيان شد بيشترين راهبرد را كه مي توان از آن در افزايش روز افزون حجاب به معناي آرماني در جامعه ذكر كرد همان توجه به ارزشهاي ديني و مذهبي و تربيت ديني و تقویت نيروي ايمان در افراد است و با توجه به اينها بتوان راهي درست در جهت ترويج حجاب آنهم از نوع اسلامي انتخاب شود.

 

منابع و مأخذ

1-آمدي، عبدالواحد، غررالحكم، ترجمه محمد علي انصاري، تهران؟ 1337.

2- ابونعيم، احمد بن عبدالله، حليه اولياء، ج2، دارالكتب الحليه.

3- اتكنيسون، ريتال و هيلگارد، ارنست، زمينه روانشناسي.

4- استاد ملك، فاطمه، حجاب و كشف حجاب در ايران، موسسه مطبوعاتي عطايي، تهران.

5- اكبري، محمد رضا، حجاب در عصر حاضر، پيام آزادي، تهران.

6- العشماوي، محمد سعيد، حقيقه الحجاب و حجيه الحديث.

7- امام خميني «ره»، كشف الاسرار.

8- اميني، ابراهيم، آئين تربيت، انتشارات اسلامي، تهران، 1359.

9- انصاري، ابن منظور جمال الدين محمد بن مكرم، لسان العرب، بيروت، ارصاد، ج1.

10- بروس، كوئن، مباني جامعه شناسي، ترجمه غلامعباس توسلي، رضا فاضل، تهران، سمت، 1372.

11- ترنر، ا.چ.مفاهيم و كاربردهاي جامعه شناسان.

12- جوادي عاملي، محمد تقي، زن در آينه جلال و جمال، نشر فرهنيگ رجا.

13- خودآموز احكام بانوان

14- دورانت، ويل، تاريخ تمدن، ترجمه احمد آرام، انقلاب اسلامي، تهران 1365.

15- رزاقي، احمد، عوامل فساد و بدحجابي زنان، سازمان تبليغات اسلامي، معاونت فرهنگي، تهران، 1367.

16- زمخشري، محمودبن عمر، كشاف، ترجمه و تصحيح مصطفي حسين احمد، المكتب التجاره، قاهره، 1935 ق. 1373.

17- ساراسون، باربارا، روان شناسي مرضي، ترجمه بهمن عمارين، رشد، تهران، 1371.

18- شامبياتي، هوشنگ، بزهكاري اطفال و نوجوانان، پاژنگ، تهران، 1370.

19- شبر، ابوعبدالله، اخلاق، قم، هجرت، 1379.

20- شريعتي، علي، انتظار عصر حاضر از زن مسلمان، حسينيه ارشاد، تهران، بي تا.

21- شريعتي، علي، زن، انتشارات سفر، تهران، 1360.

22- طبرسي، احمدبن عبدالله، الاحتجاج، ج1، مشهد.

23- طبرسي، حسن بن فضل، مكارم الاخلاق، مصر، 1304 ق.

24- عميد، محسن، فرهنگ عميد فارسي رقعي، امير كبير، تهران، 1377.

25- غفاري، مسعود، بنياد شناسي رفتار، مركز آموزشي و پژوهشي سازمان زندانها و اقدامات تاميني و تربیتی كشور، تهران،‌ 1376.

26- فتحي، مهري، آنچه يك زن بايد بداند، شهيد فهميده، اصفهان، 1380.

27- قانعي، علي، نظام حيات خانواده در اسلام، انجمن اولياء و مربيان، تهران.

28- قمي، عباس، سفينه البحار، ترجمه محمد باقر ساعدي، زير نظر محمد رضا اعدادي، كتابفروشي جعفري، مشهد، 1400 ق.

29- كاظميني،‌ محسن، وسايل الشيعه، كتابفروشي مصطفوي، تهران، 1364.

30- لمبروز، جينا، روح زن، ترجمه پري شه رئيسي، انتشارات دانش، چاپ سوم ، 1369.

31- مجلسي، محمد بن باقربن محمد تقي، بحارالانوار.

32- مجله زنان، ش 42.

33- مطهري، مرتضي، مسئله حجاب، قم، صدرا، 1299ق- 1358.

34- مطهري، مرتضي، نظام حقوق زن در اسلام، قم، صدرا.

35- مهريزي، مهدي، حجاب، كانون انديشه جوان، موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، تهران، 1379.

36- نهج البلاغه، حكمت، ترجمه صبحي صالح.

 

[1] انصاری، ابن منصور جمال الدين محمد بن مکرم، لسان العرب ص 298 (بيروت، ارصار) ج1

[2] عميد، حسن، فرهنگ عميد فارسی رقعی، ص 516، اميرکبير، تهران، 1377

[3] مکارم شيرازی، ناصر، تفسير نمونه، ج 17، ص 402، شهيد مطهری، مرتضی، مساله حجاب ص 62 قم، صدرا

[4] در بعضی از روايات آمده که موهای خود را مانند دم اسب می کنند.

[5] ميزان ج 2 ص 259

[6] ملکی، حسين، تاريخ بيست ساله، ج6، ص 252 و 258 و 265، مرواريد تهران، 1363.

[7] اتکنيسون – ريتال و هيگاد – ارنست، زمينه روانشناسی – ص 368

[8] نهج البلاغه، صبحی و صالح، حکمت 215

[9] غفاری، مسعود، بنياد شناسی رفتار، ص 64 مرکز آموزشی و پژوهشی سازمان زندانها و اقدامات تامينی و تربيتی کشور، تهران، 1376

[10] مفاتيح الغيب، ص 170

[11] قد بقر بين بين ذلك لا الي (نساء/ 143) ـ نهج البلاغه، صبحي صالح،‌سخن 143

[12]Self disclosing

[13] ساراسون، باربارا، روان شناي مرضي، ترجمه بهمن بخارين و … فصل 8، تهران، رشد، 1371

[14] غفاري،‌مسعود، بنياد شناسي رفتار، مركز آموزشي و پژوهشي سازمان زندانها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور، 1376

[15] سوره 79 آيه 24

[16] سوره 43 آيه 50

[17] سوره 14 آيه 12

[18] سوره 23 آيه 49

[19] سوره 16 آيه 33

[20] سوره 31 آيه 18

[21] شبر، ابوعبدالله، اخلاق، ص 171، قم، هجرت

[22] آمدي، عبدالواحد، غرور الحكم، ترجمه محمدعلي انصاري، تهران 1327

[23] احزاب/ 32

[24] غرر الحكم، ج2، ص 416

[25] غرر الحكم، ج1، ص 205

[26] غرر الحكم، ج1، ص 173

[27] اكبري، محمدرضا، حجاب در عصر حاضر، ص 110

[28] قمي، عباس، سفينه البحار، ترجمه، محمدباقر ساعدي، زير نظر محمدرضا اعدادي، ج 2، ص 372 مشهد، كتابفروشي جعفري

[29] طبرسي، حسن بن فضل، مكارم اخلاق، ص 89، مصر، 1304 ق

[30] حر عاملي، محمدبن حسن، وسايل الشيعه ج 14 ص109

[31] سوره 66، ايه 6

[32] حر عاملي، محمدبن حسن. وسايل الشيعه ج 14. ص 109

[33] الحديث، فسفي، ج2. ص 239

[34] رزاقي، احمد، عوامل فساد و بدحجابي زنان، ص 66

[35] مجلسي، محمد باقر بن محمدتقي، بحار الانوار، ج 77

[36] مجلسي، محمدباقر بن محمد تقي، بحار الانوار، ج 23، ص 79

[37] ايمني، ابراهيم، آئين تربيت، تهران، انتشارات اسلامي، 1359

[38] كوئن، بروس، مباني جامعه شناسي، ترجمه غلامعباس توسلي و رضا فاضل، ص 122، تهران، سمت 1372

[39] مطهري، مرتضي، مسئله حجاب، ص 250، باندكي تصرف، قم، صدرا، 1299 ق، 1358

[40] همان، ص 52

[41] درآمدي با تاريخ بي‌حجابي در ايران ص 40

[42] واحد، سينا، قيام گوهرشاد، ص 45، تهران. وزارت ارشاد، 1361

[43] امام خميني (ره)، كشف الاسرار، ص 224-223

[44] سوره 33، آيه 33

[45] وسايل الشيعه، ج 14، ص 110

[46] قمي، عباس، سفينه البحار، ترجمه، محمدباقر ساعدي، زير نظر محمدرضا اعدادي، ص 238

[47] آمدي، عبدالواحد، غرور الحكم، جلد 1، ص 175

[48] لمبروز ـ جينا ـ روح زن، ترجمه پري شهه رئيسي ـ ص 114، انتشارات دانش، چاپ سوم 1369

[49] روزنامه اطلاعات 6/9/1347

[50] روزنامه اطلاعات، 8/12/1353

[51] شامبياني،‌هوشنگ، بزهكاري اطفال و نوجوانان.

[52] رزاقی، احمد، عوامل فساد و بدحجابی زنان، ص 84، سازمان تبليغات اسلامی، معاونت فرهنگی، تهران 1367

[53] مجلسی، محمدبن باقر بن محمد تقی، بحارالانوار، ج 13، ص 373

[54] 1ج، ترنر، جاناتان، مفاهيم و کاربردهای جامعه شناسان، ترجمه محمد فولادی، ص 363، 1378

[55] ترمذی، محمدبن عيسی، حقق و صححه، عبدالوهاب عبدالطيف، ج3- ص 27، سنن ترمذی، بيروت، دارالکفر، ص 14

[56] فتحی، مهری، آنچه يک زن بايد بداند، ص 333 و 337، شهيد فهميده، اصفهان، 1380 الف، 243 الف

[57] شريعتی، علی، زن، ص 262 و 277، انتشارات سفر، تهران، 1360

[58] مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، ص 379، با اندکی تصرف، قم، صدرا

[59] همان، ص 114، با اندکی تصرف

[60] همان، ص 135، با اندکی تصرف

[61] فتحی، مهری، آنچه يک زن بايد بداند، ص 34، شهيد فهميده، اصفهان 1380، الف 243، الف

[62] مطهری، مرتضی، نظم حقوق زن در اسلام ص 38-40، با اندکی تصرف، قم، صدرا

[63] مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام ص 293 با اندکی تصرف

 شريعتی، علی، زن، ص 212-213 با اندکی تصرف، انتشارات سفر، تهران، 1360[64]

[65]قانعی، علی، نظام حيات خانواده در اسلام، ص 126، با اندکی تصرف، انجمن اولياء ومربيان، تهران

[66]مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، ص 235 با اندکی تصرف

[67]سيره امام خمينی (ره) ص 282، با اندکی تصرف

[68]فتحی، مهری، آنچه يک زن بايد بداند، ص 101

[69]سيره امام خمينی (ره) ص 283

[70