اصول احکام بر نظام حقوق زن در اسلام

زهره ابراهیمی

مقدمه

یکی از موضوعاتی که امروزه مورد توجه بسیاری از زنام است که البته بسیار به آن توجه شده است مسئله حقوق زنان و مردان است : در جوامع امروزی زنان به دنبال حقوق و آزادی هایی هستند تا بتوانند کارها و یا شاید اشتباهات خود را با آنان توجیح کنند ، شاید هم می خواهند حقوق های از دست رفته خویش را با آنان زنده سازند تا عدالت برقرار شود اما دریغ از این که این نوع تفکر در قرن بیستم در اروپا ظاهر شد تحت عنوان برابری حقوق زنان با مردان زیرا زنان جامعه آنان از بسیاری حقوق محروم بودند در صورتی که زنان جامعه اسلامی ما که از جایگاه بسیار والایی برخوردارند شکایت دارند ؛ این طرز تفکر در غرب نه تنها مشکلی از زنان کم نکرد بلکه مشکلات زیادی به مشکلات آنها اضافه کرد ، آنها مجبور شدند در کارخانه ها با حقوق های اندک کار کنند حتی کارهای سنگینی را که به مردان اختصاص داشته مجبور بودند انجام دهند و صاحبان کارخانه ها که می دیدند زنان با حقوق کم قانع هستند آنها را جایگزین مردان می کردند

و مشکلاتی از این دشوار تر گریبان گیر آنها شده بود . آن چیز که در اسلام اهمیت دارد که مرد باید در جایگاه خودش باشد و زن هم در جایگاه خودش ، مرد باید در جایگاه مرد بودنش کار بیرون از منزل را انجام دهد و در آمدی داشته باشد تا بتواند هزینه های یک زندگی را تامین کند و همین باعث افتخار مرد است و از لحاظ روحی نیز او را تقویت می کند البته این موضوع از لحاظ علمی نیز اثبات شده است . زنان نیز روحیه لطیفی دارند آنان نیز به احساس مادری و همسری نیاز دارند یعنی چه از لحاظ جسمانی و چه از لحاظ روانی نیاز دارند حس مادر بودن و همسر بودن را تجربه کنند ولی در دیدگاه غربیان زن را از مادر بودن محروم می کنند زیرا باعث اجحاف در حقوق زن است و با محروم ساختن زن از این احسان خدادادی حس های زنانگی را از او می گیرند و او را مشغول مسائل بی اهمیتی خواهند کرد و با اسم رسیدن به حقوق های از دست رفته . ارزش هر فرد در اسلام به کارهایی که انجام می دهد بستگی دارد چه زن و چه مرد و آنها با مرد یا زن بودن مورد مقایسه قرار نمی گیرند زیرا هر دو از یک نوع هستند . خداوند در قرآن کریم می فرماید :« يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثي‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ » « ای مردم ما شما را از نری و ماده ای بیافزاییم و شما را به هیات اقوام و قبائلی در آوردیم تا یکدیگر را بشناسید بی گمان گرامی ترین شما نزد خداوند پرهیزکار ترین شماست » .

در این تحقیق به جایگاه زن در اسلام در بخش دوم اشاره شده است پس به تفصیل در آن بخش به آن موضوع می پردازیم . زنان جامعه ما باید آگاه و هشیار باشند تا فریب دسیسه های غربیان را که برای از بین بردن ارزش والای زن چیده اند ،نخورند؛ آنان نه تنها برای از بین بردن مقام والای زن نقشه کشیده اند بلکه برای از میان برداشتن دین مبین اسلام توطئه های بسیاری کرده اند ولی تا کنون موفق نشده اند.

چکیده

خداوند متعال زن را از همان گوهری آفریده است که مرد آفریده که تنها تفاوت آنها در شکل جسمانی و روحیات و اخلاق های آنهاست و هیچ گونه برتری به آنها نسبت به هم نداده است ؛ و اینکه برخی از مکاتب در جهان مرد را برتر از زن می دانند و زن را موجودی ضعیف فرض می کنند با برداشت غلط از روایات ، مبنی بر این که وقتی زن ازدواج می کند مرد اختیاردار او می شود و زن باید از او اجازه بگیرد ، سهم ارث مردان دو برابر سم ارث زنان است، هنگام طلاق حضانت فرزند با پدر است و …این طرز فکر به وجود می آورند و باعث تشکیل گروههایی می شوند که به اصطلاح برای رسیدن به برابری حقوق زنان و مردان فعالیت هایی انجام می دهند مانند گروههای مکتب فمنیسیم که به این هدف تشکیل شده است . ولی زن در دین اسلام از مقام و موقعیتی بسیار والایی برخوردار است و حقوق هایی نیز دارد که در ادامه به آنها می پردازیم ، مقصود این که زنان در اسلام مورد بی اهمیتی واقع نشده اند که در چنین مکتب هایی به دنبال حقوق خود باشند از طرفی هم به این باور رسیده اند که اگر خداوند حکمی را در موضوعی داده است ، شاید به نظر برخی صحیح نباشد ولی آنها می دانند که حکم خداوند صحیح است و گاهی عقل ما قادر به فهم معانی و مفهومی اصلی آن نمی باشد از جمله حقوقی که خداوند برای زنان قرار داده است : استقلال در انتخاب سرنوشت است ، یعنی او آزاد است سرنوشت خود را انتخاب کند و با چه کسی ازدواج کند البته پدر و مادر هم در این تصمیم نقش دارند ولی تصمیم گیرنده نهایی خود زن است . حقوق اجتماعی از دیگر حقوق های زن می باشد و بدین معنا است که چون در اجتماع زندگی می کند مجاز است از این حقوق بهره مند شود و شامل تحصیل کردن و شغل داشتن و … می باشد که البته اکتسابی هستند و برای به دست آوردن آنها باید تلاش و کوشش کرد تا به هدف رسید. مهریه و نفقه از دیگر حقوق زنان است که موقع ازدواج مرد آن را به عنوان هدیه و پیشکش به همسرش می دهد و نمی تواند آن را پس بگیرد و هر چند که زیاد باشد متعلق به خود او می باشد ، البته خداوند به زنان سفارش می کند تا برای خود مهریه سنگینی قرار ندهند و مردانی را هم که برای دادن مهریه زنان خود را مورد اذیت و آزار قرار می دهند نکوهش می کند .

سهم ارث زنان که از حقوق آنها می باشد وابسته به آن است که عقد دائم باشد یا موقت ، در عقد دایم ارث به زن تعلق می گیرد ولی در عقد موقت ارث تعلق نمی گیرد مگر ذکر شده باشد ؛ سهم زنان در ارث از مردان کمتر است یعنی سهم یک مرد دو برابر سهم یک زن است مگر مادر که به حساب فریضه از پدر بیشتر می باشد به دلیل تحمل رنج زمان بارداری و شیر دهی و حضانت و پرستاری از کودک. آخرین حقوقی که من در این تحقیق برای زنان –حق طلاق می باشد که البته خداوند این حق را به او نداده است زیرا با به وجود آمدن اختلافی در زندگی اگر مرد به همسر خود علاقه داشته باشد او را به سازش دعوت می کند ولی زن به دلیل احساسی بودن با بروز اختلافی حتی اندک از همسرش جدا می شود .

علت انتخاب موضوع

علت انتخاب موضوع نظام حقوقی در اسلام برای این تحقیق این بوده است که دشمنان دین اسلام برای از بین بردن اسلام با نقشه های متفاوتی فعالیت کرده است که یکی از نقشه ها هم اکنون آنها این است که با نفوذ در ذهن و فکر زنان این مرز و بوم و با ایجاد شبه در فکر و ذهن زنان آنان را از اعتقادات اصلی خود سست سازد و درگیر مسائلی کنند نظیر حقوق زنان ، آزادی زنان و … ؛ تا به مقاصد شوم خود برسند و باید مراقب دسیسه های آنان باشیم تا نتوانند حتی به هدف خود نزدیک شوند .

تاریخچه

در کتاب زن در قرآن علامه طباطبایی به موضوع زن و حقوق های او در قرآن پرداخته است . در کتاب آنچه باید یک زن بداند از اسد الله محمدی نیا مقام زن در اسلام و آنچه را که باید زنان بدانند را بیان کرده است . در کتاب حجاب و حقوق زن در ترازوی اندیه و ایمان / مهدی طیب به احکام حقوق زن در اسلام پرداخته است . درکتاب دفاع از حقوق زنان نوشته ی محمد حکیمی در مورد آفرینش زن و جایگاه او از دیدگاه اسلام مطالبی آمده است . کتاب نظام حقوق زن در اسلام شهید مطهری به طور کلی به اصول حقوق زنان پرداخته شده است . کتاب زن در اسلام فریبا علاسوند به جایگاه زن در اسلام و موضوع فمنیسیم پرداخته است .

سوالات اصلی و فرعی اصلی : اصولی حاکم بر نظام حقوق زن در اسلام چیست ؟

فرعی : 1- جایگاه زن در اسلام چگونه است ؟ 2- نظام حقوقی چگونه نظامی است ؟ 3- اصول حقوق زنان در اسلام چیست ؟

پیش فرضها

اصول حقوق زنان شامل اصل های مهریه ، نفقه ، ارث و حق طلاق در صورتی که شوهر وکالت طلاق را داده باشد ، می باشد . شاید هم حقوق های دیگری دارد ولی اصل حقوق آنها موارد نام برده می باشد . مفاهیم و متغیر ها اصول ، جمع آوری ، ریشه ها ، بیخ ها ، پایه ها ، قواعد و قوانین و نیز علوم شرعی که از چهار اصل کتاب ، سنت ، اجماع و قیاس تشکیل می شود ، (موسیقی) هفده آواز اصلی در موسیقی قدیم ایرانی . حاکم : اسم فاعل از حکم ، فرمانروا ، قاضی ، داور ، جمع حکام نظام : دستگاه سیاسی ، نظم دادن ، آراستن ، رویه ، عادت ، در فارسی به معنای سپاه و ارتش زن : انسان ماده ، مقابل مرد ، نیز به معنای جفت مرد که به عربی زوجه می گویند . اسلام : تسلیم شدن ، منقاد شدن ، گردن نهادن ، داخل شدن در صلح و آشتی ، داخل شدن در دین اسلام ، نام یکی از مذاهب منبع: فرهنگ فارسی عمید ، تالیف حسم عمید ، موسسه انتشارات امیر کبیر ، تهران ، 1362