رابطه­ ی خسران و شقاوت انسان از دیدگاه قرآن کریم

زهرا صدرالدینی

چکیده

شناخت رابطه خسران و شقاوت در قرآن کریم به افراد کمک می­کند تا با دقت در زندگی خود به اصلاح رفتار خود بپردازند و به سعادت ابدی نایل شوند. از آنجایی که از منظر قرآن شقاوت در خسران نقش مستقیم دارد و چون رابطه­ی تنگاتنگی میان خسران و عدم خسران ب شقاوت وجود دارد. بنابراین طبق آیات قرآنی هرگاه از چهره­ی شقاوت تبعیت شود افراد نسبت به امور اخروی به خسران می­رسند و با ذلت و خواری، هلاکت دنیوی را به جان می­خرند که در این بین می­توان با مصادیق خسران و شقاوت از جمله حزب شیطان، قابیل، کافران، مخالفان و منکران پیامبران و … آشنا شد و از سرگذشت آنها عبرت گرفت؛ و به اعتبار ماهیت توصیفی – تحلیلی بودن مسئله و در صدد پاسخ به اینکه دیدگاه قرآن کریم درباره­ی رابطه­ی خسران و شقاوت چکونه است. با رجوع به منابع کتابخانه­ای صورت گرفته است. عده­ای از انسان­ها به دلیل برخی عقاید و افکار انحرافی و باطل از جمله تکذیب و انکار آیات خداوند، کفر، ظلم، شرک، هواپرستی و غفلت از یاد خدا و … دچار خسران و شقاوت می­گردند. بی­شک توجه به آثار و تبعاتی که برای انسان خسارت زده در دنیا و آخرت وجود دارد از جمله این آثار ورود به جهنم، حسرت کشیدن و مغلوب شدن، ندامت و پشیمانی، حبط اعمال، نازل شدن عذاب الهی و در نهایت دوری از رحمت خداوندی می­باشد در جلوگیری از خسران را با بیانی کوتاه در سوره عصر بازگو کرده است که می­توان مواردی چون ایمان آوردن، انجام اعمال شایسته، سفارش بر حق، سفارش بر صبر، تزکیه نفس و … را بیان کرد.

واژگان کلیدی عبارتند از: خسران، شقاوت، سعادت، قرآن.

ادامه »

نقش زنان خانه­دار در اقتصاد خانواده

محبوبه تارخی

چکیده

مسئله نقش زنان خانه­دار در اقتصاد خانواده از اساسی­ترین مسائلی است که با این وجود ضرورت تبیین آن، آنچنان مورد توجه اندیشمندان واقع نشده است؛ به گونه­ای که هیچ اثر مکتوبی در این زمینه ارائه نشده است. از این رو تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در پی کشف پاسخ این سؤال است که نقش زن در اقتصاد خانواده چیست. باید گفت زن به عنوان یکی از دو رکن اساسی خانواده و نیمی از جامعه در جایگاه مادری و همسری از طرق مختلفی نقش خود را در بهبود اقتصاد خانواده ایفا می­کند. زنان خانه­دار با خانه­داری و تربیت فرزندان به طور مستقیم و غیر مستقیم باعث قوام اقتصاد و پرورش نیروی کاری می­شوند. تدابیری مثل، طرح و برنامه­ریزی برای هر مدیریتی از جمله زنان خانه­دار ضروری است. تحصیلات، علم و آگاهی نیز لازمه مدیریت است. تقسیم کار از طریق ایجاد اوقات فراغت برای انجام فعالیت­های اقتصادی و کاهش فشار روحی و جسمی بر زنان، در اقتصاد خانواده تأثیرگذار است. نوشتن و اولویت­بندی هزینه­ها توسط زنان به عنوان مدیر داخلی خانه، از مصارف غیر ضروری جلوگیری می­کند و سبب می­شود درآمد مازاد به صورت پس­انداز ذخیره شود و سرمایه­گذاری حاصل از آن آرامش را برای خانواده به ارمغان آورد. زنان با کنترل و نظارت بر درآمد و مصرف نیز می­توانند در ارتقای کیفیت اقتصاد خانواده در جنبه مادی و معنوی مؤثر واقع شوند. علاوه بر این فعالیت­های اقتصادی زنان خانه­دار در خارج و داخل خانه به طور مستقیم باعث افزایش درآمد خانواده می­شود. نقش دیگر زن در اقتصاد خانواده اصلاح الگوی مصرف است و این امر، با قناعت در درآمد و پرهیز از اسراف، تجمل­گرایی، چشم و همچشمی و مدگرایی در بخش مصرف میسر می­شود.

کلید واژگان تحقیق عبارتند از: اقتصاد، خانواده، مدیریت، زنان، اقتصاد خانواده.

ادامه »

اعتبار اذن ولی در ازدواج دختر از دید گاه فقه وحقوق

هاجر نیک برش

 
چکیده

ولایت عبارت است ازسلطه واقتداری که قانون به جهتی از جهات به کسی می دهد که امور مربوط به غیر را انجام دهد وکسی که این سمت را داراست “ولی” نامیده می شود .در واقع ولایت یک نوع توجه منطقی ومعقول  به نیاز های افراد ضعیف وکم تجربه است لذا دختر وپسری که به حد بلوغ رسیده ودارای رشد فکری وعقلی نیز باشند پدر حق دخالت به امور مالی آن ها را ندارند در امور ازدواج وانتخاب همسر در باره ی پسران نیز چنین است اما در مورد دختران که به حد بلوغ ورشد عقلانی رسیده اند در صورت باکره بودن ازدواج آن ها منوط به رضایت واجازه ی پدر است واین شبهه ای را ایجاد می کند که چرا پسران در ازدواج خوداستقلال دارد ولی دختر نه،توجه به فلسفه ولایت روشن می سازد که رضایت پدر نوعی حمایت از دختر وتصمیم گیری آگاهانه برای زندگی آینده ی اوست تا عجولانه واحساسی وارد زندگی مشترک نشود .

ادامه »

اقتصاد اسلامی وحمایت از تولیدملی کاروسرمایه ایرانی

سميه متّحد

چكيده
  در پیام نوروزی سال 1391، حضرت آقا، مجاهدت اقتصادی و حضور جهاد گونه ملت ایران در عرصه- های اقتصادی را یک ضرورت دانسته و خاطر نشان فرمودند: بخش مهم و اصلی از جهاد اقتصادی مسئله تولید ملی است که اگر ملّت با همّت، عزم و آگاهی و با همراهی و برنامه ریزی درست مسئولان بتواند مشکل تولید داخلی را حل کند،

ادامه »

مبانی اقتصاد سالم از دیدگاه قرآن

فاطمه هاشمی

چکیده

موضوع مقاله حاضر مبانی اقتصاد سالم از دیدگاه قرآن است. در این نوشتار بر این مطلب تاکید شده که قرآن کریم یک نظام اقتصادی مناسب را با اهداف کلی خود هدایت و خطوط کلی آن را ترسیم کرده است. در زمینه نظام اقتصادی اسلام تحقیقات بسیاری شده و تالیفات متعددی به زبان های مختلف در دست است؛ اما از میان آنها شهید محمد باقر صدر با تالیف کتاب اقتصاد ما توانسته با گویشی متفاوت اقتصاد اسلامی را بازگو کند. این منبع اقتصاد اسلامی را بر پایه سه اصل اساسی استوار دانسته است. اصل مالکیت مختلط به معنای آن که اسلام سه نوع مالکیت خصوصی، عمومی و دولتی را در عرض هم پذیرفته است، اصل آزادی اقتصادی در کادر محدود یعنی انسان ها در بهره مندی اقتصادی ملزم به رعایت چارچوب اخلاقی می باشند و اصل عدالت اجتماعی که تحقق آن در جامعه بر اساس دو محور تامین و توازن اجتماعی استوار است. در این مقاله این سه اصل به عنوان مبانی اقتصاد سالم به صورت تفصیلی بیان شده و آیات قرآن کریم در اثبات آن ها آورده شده است.در کنار آن به مسائلی چون اهمیت اقتصاد، اقتصاد از نگاه دین، محور اساسی اقتصاد که انسان می باشد، پرداخته شده است.

کلید واژه ها: اقتصاد، نظام اقتصادی اسلام، قرآن، مالکیت اسلامی، آزادی اقتصادی، عدالت اجتماعی

ادامه »

تأثیـرات منفی موسیـقی بر انسـان از دیدگاه اسـلام

محبوبه ملا علی اکبری

مدرسه علمیه فاطمیــه (سلام الله علیها)

چکیده

در دنیایی که عوامل بسیاری چون پیشرفت تکنولوژی باعث افزایش غفلت و سرگردانی شده است ، بشریت سخت در معرض آسیب های روحی و روانی قرار دارد . او به دنبال آرامش است ، آرامشی که آسان و بی دغدغه بدست آید . موسیقی یکی از هنرهایی است که آدمی را از دنیای فعلی رها ساخته و در عوالم دیگری سیر می دهد . موسیقی انواع مختلفی دارد که هر یک تأثیری خاص خود بر روان انسان می گذارند . برخی آرامش دهنده و روح نواز و برخی دیگر نابودکننده ی اعصاب و روان می باشند .

کلمات کلیدی:موسیقی،انسان،تاثیر

ادامه »

چکیده

مقاله حاضر با عنوان آثار محبت به اهل بیت -علیهم السلام- از منظر قرآن کریم و روایات ائمه معصومین – علیهم السلام – به دنبال شناخت آثار محبین به اهل بیت -علیهم السلام- از منظر قرآن کریم و روایات است. محبت به معنای یک میل، کشش و رابطه دوسویه میان محب و محبوب – انسان و اهل بیت -علیهم السلام- – است که مطابق و ملایم با طبیعت دو طرف است که با رسیدن به آن به ابتهاج و سرور دست خواهند یافت. این پژوهش با شیوه توصیفی – تحلیلی، با مراجعه به منابع کتابخانه­ای به دنبال کشف پاسخ این سؤال است که رویکرد قرآن کریم و روایات ائمه معصومین – علیهم السلام – به آثار محبت اهل بیت -علیهم السلام- چگونه است. اصلی­ترین هدفی که تحقیق حاضر به منظور دست­یابی به آن تدوین گشته است، ارائه یک راهکار کاربردی با رویکرد اخلاقی است که در پرتوی آثار محبت اهل بیت-علیهم السلام-، زندگی انسان­ها صبغه الهی به خود گیرد. محبت به اهل بیت -علیهم السلام- به عنوان فضیلت اخلاقی به نوبه­ی خود دارای آثاری است که شناخت آنها سبب نیل انسان به سعادت می­شود که آثار دنیوی آن عبارتند از: آرامش دل، اکمال دین، کشتی نجات از گمراهی، اخلاص در محبت، فزونی حسنه و بغض نسبت به دنیا و آثار اخروی آن عبارتند از: آمرزش گناهان، بهره­مندی از شفاعت، حشر با اهل بیت-علیهم السلام-، دادرسی در سخت­ترین لحظات، اتحاد روح مؤمن محب با ارواح اهل بیت-علیهم السلام-، دوری از عذاب و حزن قیامت و قبولی کارهای نیک؛ که این آثار سبب ایجاد رشد و تکامل در مسیر عبودیت را به دنبال دارد.

کلید واژگان تحقیق عبارتند از: محبت، اهل بیت –علیهم السلام-، قرآن و روایات.

حضرت علامه آيت الله حاج سيد محمد حسين حسيني طهراني قدس الله نفسه الزكيه ملقب به سيد الطائفتين از جمله نوادر آيات الهي و عباد صالحين در قرن اخير است كه با نگارش دوره علوم و معارف اسلام، جان هاي تشنه را از معارف حقه الهيه سيراب نموده و زيباترين و عالي ترين معارف الهي برگرفته از مكتب گرانسنگ قرآن و اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام را به پيشگاه دوستداران و سالكين راه خدا تقديم نموده است. ايشان با بهره گيري از بهترين اساتيد و اولياي الهي در حوزه هاي علميه قم و نجف اشرف داراي شخصيت برجسته علمي و سياسي و اخلاقي مي¬باشند و توجه به شخصيت و آثار الهي ايشان مي¬تواند تاثير به سزايي در رشد و تعالي انسان داشته باشد. در اين مقاله پس از معرفي اجمالي ايشان و با توجه به ابعاد مختلف شخصيتي ايشان سعي بر آن است تا به اجمال گوشه اي از شخصيت و طريقه سلوكي و عرفاني ايشان مورد بررسي قرار گيرد. موارد مطروحه در اين مقاله و عمل به مفاد آن مي¬تواند به عنوان يك الگوي كامل براي حركت به سمت پروردگار متعال مورد توجه قرار گيرد.

كلمات كليدي: معارف قرآن و اهل بيت عليهم السلام، عشق به پروردگار، عرفان الهي و عملي، سير و سلوك الي الله، حضرت علامه طهراني.

ويژگيها و مصاديق محسنين در قرآن با محوريت انبياءعليهم السلام( محدثه حيدري)

- انجام دهنده 1 - نیکی و خیر رساننده به دیگران. 0محسن دارای دو معنا و کاربرد است: اعمال و رفتارهای صالح و نیک. که مقام محسنین در کاربرد دوم از مقامات متقیان برتر است. محقق در این تحقیق سعی دارد تا از ابتدا لوازم و مقدماتی که محسن طی کرده تا به این مقام رسیده را شرح و توضیح داده است و در نهایت آن عامل اصلی و مهمی که فرد متقی انجام داده تا رسیده به مقام محسن را پرداخته است و از بین تمام انبیاء تعدادی از آن ها به محسن بودنشان تصریح شده که اگر چه تمام انبیاء و اهل بیت علیهم السلام این مقام رادارا و در غایت و نهایت آن قرار دارند ولی به دلیل گستردگی و وسعت کار محقق محدوده تحقیق را به انبیاء محدودکرده و به روش های این بزرگواران اشاره و پرداخته شده تا با الگو سازی از ایشان باشد تا ان شاءالله به هدف خود نائل آییم. محقق در این تحقیق از روش کتابخانه ای و از کتاب های تفسیری و اخلاقی استفاده کرده است.

واژگان كليدي: محسن، احسان، انبیاء

وضعيت زن در جاهليت كهن و مدرن(معصومه شجري)

در طول تاریخ زن و وضعیت او در جاهلیت کهن و مدرن و حدود و اختیار وی در حیات بشری و پیوند او با مرد و مکانتش در سنجش با او همواره مورد گفت وگو بوده است. از آن جایی که زن در فرهنگ سازی جوامع بشری تأثیر بسزایی داشته و دارد و به دلیل این که زن نیمی از پیکر اجتماع انسانی است و شخصیت، رفتار و فرهنگ و اندیشه ی او بی گمان در شکل گیری جامعه انسانی نقش مهمی ایفا می کند؛ در مهمترین متون دینی ما از جمله قرآن کریم و سخنان پیامبراکرم صلی الله و علیه و آله و سلّم واهل بیت علیهم السلام و کتب تفسیری در مورد زن و وضع او در طول تاریخ سخن به میان آمده و درباره ی چگونگی برخورد کریمانه با او سفارش شده است. از آن جا که شخصیت زن یکی از مسائل زیر بنایی و محوری در هر تفکر و مکتبی به شمار می آید؛ نحوه ی نگرش هر مکتب به شخصیت زن سایر مسائل مربوط به زن را تحت الشعاع خود قرار می دهد. با مراجعه به منابع کهن تاریخی پی بردیم در جاهلیت کهن وضعیت زن و ارزش و منزلت او به فراموشی سپرده شده بود و نمودهای تحقیر جنس زن در فرهنگ جاهلیت را برشمردیم. شاخص ترین نمودهای این تحقیر که همانا زنده به گور کردن دختران می باشد؛ علاوه بر جست و جوی پیشینه ی تاریخی آن، زمینه شناسی شده و عوامل مختلف این اقدام وحشیانه و ضد بشری بررسی شده است. اما متأسفانه در عصر حاضر نیز با وجود پیشرفت و بالندگی تمدن شاهد وضعیت رقّت بار زنان در جوامع هستیم که درباره ی امور آموزشی،پرورشی،سیاسی،اجتماعی و به ویژه دینی ـ اخلاقی آنان اهتمام جدی صورت نمی گیرد. غفلت از واقعیت های پنهان و کوتاه در بازشناسی هویت و شخصیت زن جامعه رابا بحران هویت روبرو می سازد.

واژگان كليدي: زن، وضعیت زن، جاهلیت کهن، جاهلیت مدرن

ويژگيها و مصاديق انعمت عليهم از ديدگاه قرآن( طيبه داودآبادي فراهاني)

بی تردید، نعمت به معنای احسان و نیکی، بهره و خوشی، مال و روزی و خیر و شایستگی در زندگی به کار رفته است و با توجه به اینکه انسان همواره در زندگی خود تلاش می کند تا بتواند از نعمت های الهی بهره ببرد و آثار این نعمت های الهی ایجاد محبت خداوند در دل بندگان است و از طرفی اغلب مردم برحسب عادت،برخورداری از نعمت های مادی را نعمت بر می شمارند و از نعمت های معنوی غافل می شوند و از آنجا که مقوله نعمت یکی از اصول اساسی سلوک بندگان می باشد،دانستن و شناخت مصادیق أنعمت علیهم برای پیروان راه هدایت،حائز اهمیت است، بنابراین با جمع آوری آیاتی که در آن ها لفظ أنعمت علیهم به کار رفته شده است و با بررسی تفسیر آیات تلاش شده است تا دیدگاه قرآن نسبت به مواردی که صریحا مصداق خطاب أنعمت علیهم از جانب خداوند می باشند تبین شوند زیرا مصادیق عام و خاص أنعمت علیهم وأنعم الله که شامل پیامبران و صدیقان و شهیدان و صالحان می باشد و چون بیان ویژگی های آنان از قبیل موارد اعتقادی و اخلاقی مثل: ایمان به معاد و ایمان به رسالت پیامبران ،ایمان به اقامه نماز، پرداخت زکات، امر به معروف و نهی از منکر، وفای به عهد، صبر و شکیبایی و صداقت است.شناخت این مصادیق ضروری می باشد و طریقه جمع آوری به روش کتابخانه ای با هدف آشنایی و نزدیک شدن به این افراد می باشد و این تحقیق توصیفی تشریحی است و از منابع تفسیری روایی بهره جسته و از همین جهت بدیع می باشد.

واژگان كليدي : مصادیق، نعمت، أنعم، أنعمت علیهم، قرآن.

ويژگيهاي مقامات اخروي پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلم)

در خصوص شفاعت و مقام محمود(مهديه ايرانشاهي) مقامات اخروی پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم بسیار رفیع و بلند است، چرا که ایشان در مقام « سیر نزولی و صعودی در منتهایی قرار دارد که در آموزه های قرآنی از آن به تعبیر شده است. یکی از مهمترین و برجسته ترین مقامات پیامبر (صلی الله علیه و »تدلی آله و سلم) در روز رستاخیز مقام شفاعت و محمود ایشان است. شفاعت به معنای وساطت، میانجی گری و پادرمیان کردن در مواردی است که خود فرد به تنهایی توان جلب منفعت یا دفع ضرر را ندارد. بسیاری از مفسرین مقام محمود را همان شفاعت دانسته اند. مقام شفاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مقام وسیع و گسترده ای است که به خاطر وجود شایستگی هایی از طرف خداوند متعال به ایشان اعطاء گردیده است. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هر چند به ظاهر در رسالت آخرین رسول است ولی در حقیقت به سبب مظهریت مطلق از طرف خداوند و اول مظهر بودن اول رسول نیز است. شفاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به معنای تجری بر گناه و سوءاستفاده از فضل و کرم حضرت نیست بلکه راهی برای جلوگیری از یأس و ناامیدی برای افرادی است که با ایمان از دنیا رفته اند و مرتکب گناهانی شده اند. همه علماء بر مسئله شفاعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به عنوان اولین و کامل ترین مخلوق الهی و غایت هستی در روز قیامت اتفاق نظر دارند و تنها در گستره ی شفاعت حضرت با هم اختلاف دارند. گروهی چون معتزله شفاعت پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم را جهت ترفیع درجه و گروهی مانند شیعه و اشاعره شفاعت را در جهت بخشش گناهان کبیره و ترفیع درجه اعتقاد دارند.

واژگان كليدي: شفاعت، محمود، پیامبر، مقام اخروی، شفاعت کنندگان

ني نامه مثنوي با قرآن كريم( فاطمه طاهري)

مولانا بیش از دیگر عارفان شاعر در اشعار خود از قرآن تاثیر گرفته است زیرا آنچه او از قرآن در آثار خود بهره برده است تنها ظاهر و صورت کلمات نیست بلکه مفهوم و درون مایه آیات است، و در واقع نی نامه سرآغاز مثنوی و به عنوان عصاره اندیشه مولاناست و برگرفته از مفهوم آیات کریمه است؛ و نی را رمزی از وجود انسان کامل و ولی الهی میداند که درون او از تعلقات دنیوی و هواهای نفسانی تهی گشته و از خود و خلق فانی شده و به حق باقی گشته است از این روست که عارف از خود رسته مثل نی زبان قال ندارد و اگر حکایتی می گوید انعکاس نغمه ی کسی است که در وی می دمد یعنی او مصداق آن کس میشود که خداوند در قرآن کریم می فرماید. مفهوم اصلی ابیات نی نامه تخلی نفس است که موجب رسیدن به قابلیت و دریافت عنایات غیبی می باشد که با معرفت به حق طی می گردد به صورتی که عشق در جمیع کاینات ساری می شود چرا که هر موجودی به سوی مرتبه عالی خود اشتیاق دارد زیرا اصولا سبب حرکت و تکاپوی موجودات شوق به کمال است و کمال و سعادت انسان در سیر الی الله است که جز با وساطت و اشارات انسانی که مظهر نور خداوند است ، میسر نخواهد شد و این حرکت به سوی کمال در نی نامه به زیبایی ترسیم شده است و از آنجا که عنوان مورد بحث ابیات نی نامه را با آیات قرآن تطبیق میدهد سعی دارد انسان را براساس فطرت پاک خود به پروردگار خویش متصل نماید حال چه بارجوع اختیاری که همان فنای فی الله ومرگ معنوی است یا با رجوع اجباری که همان مرگ طبیعی انسانهاست؛ اما هدف، تشبیه انسان به نی میباشد یعنی خالی شدن انسان ازتعلقات ونفسانیات خویش، تا آماده فهم و درک اسرار الهی گردد وتسلیم محبت حق به سوی سعادت وکمال نهایی سیرنماید.

واژگان كليدي: تطبیق ، نی نامه ، مثنوی ، قرآن.

نقد سكولاريسم از ديدگاه اسلام(فاطمه ذوالفقاري)

گیری ‌ نقد سکولاریسم از دیدگاه اسلام به دنبال نیاز به کسب آگاهی از مبانی و علل شکل این پدیده و آگاهی از چگونگی برخورد اسلام با سکولاریسم و آگاهی از جایگاه سیاست در دین مبین اسلام شکل گرفت. از آنجا که مکتب ها و اندیشه ها دارای ارتباطی تنگاتنگ ، و نزدیک با یکدیگرند و هر یک موجد دیگری می باشند، عقل محوری، علم محوری آزادی و رهایی، انسان محوری و تجدد و سنت گریزی را می توان از بنیاد های عقیدتی و مبانی فکری سکولاریسم به شمار آورد، که با تفکیک حوزه فردی و اجتماعی دین، به تدریج دین را از زندگی افراد کنار نهاده، خودپرستی را جایگزین خداپرستی نموده است. در این حال توجه به این مطلب ضروری است که مسیحیت به پیدایش سکولاریسم کمک شایانی نموده است و مفاهیم نارسا و تحریف کتاب مقدّس، رفتارهای ناپسند آباء کلیسا، قدرت و عصمت پاپ، که دستوراتش همچون دستور مسیح و خدایان شمرده می شد، زدگی متولیان کلیسا موجب ‌ وجود دادگاه های تفتیش عقاید و خشونت به نام دین، دنیا گشت تا تعداد زیادی از روشنفکران و مردم به دین بی اعتماد شده و این مسأله سبب پیدایش سکولاریسم گردید؛ ولی قرآن که از هر گونه انحرافات مصونیت دارد و به تمام ابعاد زندگی بشر از جمله مسائل سیاسی نظر دارد، بدیهی است نمی تواند تسلیم تفکر سکولاریسم شود و صرفاً در مسائل فردی و عبادی خلاصه شود؛ در سیاست قرآن، حکومت و قدرت مخصوص خداوند متعال، پیامبران و افراد معصوم است و بر طبق ادله معتبر در عصر غیبت امام معصوم، اداره ی جامعه ی اسلامی به فقیهان بزرگ واگذار شده است. در واقع از امتیازات اسلام آن است که سیاست اسلام از دیانت آن جدا نیست و از یک سو هیچ یک از عوامل سکولاریسم که در مسیحیت وجود داشت، در اسلام وجود ندارد.

واژگان كليدي: سکولاریسم، سیاست، اسلام، دین.

نقش وقف بر مسائل فرهنگي و اجتماعي(مريم بغدادي)

در اکثر جوامع به خصوص در جوامع اسلامی وقف یکی از برترین و پر دوامترین مظاهر احسان و نیکوکاری است و افراد برای آن اهمیت ویژهای قائلند چرا که هدف آن، خدمت به همنوعان و کمک به مصالح جامعه و تنظیم امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. یکی از وسیلههای این احسان و نیکوکاری این است که اوقاف در مسیر صحیح به راه انداخته شود و واقفان به راه معقول و درستی هدایت شوند که در این صورت بسیاری از مشکلات جامعه حل می شود. با توجه به موارد گفته شده درمییابیم که وقف و نقش آن بر مسائل اجتماعی و فرهنگی از اهمیت فوق العادهای برخوردار است، بنابراین ما به شیوه فیش برداری و کتابخانهای با اهداف بنیادی به محوریت کاربردی وقف و نقش فرهنگی و اجتماعی آن پرداختیم و در واقع در این تحقیق به بیان مباحثی همچون مفاهیم وقف و نقش فرهنگی و اجتماعی آن از دیدگاه قرآن و اهل بیت علیهم السلام و همچنین مراجع عظام و کتابهاب بیان شده در این زمینه پرداخته شد. لذا در این تحقیق هرچند مختصر تلاش شده در جهت روشن تر شدن هر چه بیشتر نقش تأثیر گذار وقف در سطوح مختلف جامعه اسلامی گامی کوچک اما مثبت و مؤثر برداریم.

واژگان كليدي: وقف، واقف، موقوف علیهم، موقوفه، وقف نامه.

نقش اخلاق فردي در روابط خانوادگي از ديدگاه اسلام(بهاره علي بخشي)

از زمان ظهور دین اسلام و با نزول آیات شریفه قرآن کریم، تعالیم و آموزه های الهی برای هدایت انسان به کمال و سعادتمندی در سه محور اعتقادات، اخلاق، رفتار و اعمال بوده است بویژه اخلاق، که هم به خلق و خوی انسان و به خلق و سرشت آن اشاره دارد.سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السلام هم نشان دهنده این اهمیت است. احادیث بسیاری پیرامون آن وارد شده، چنانچه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، هدف از بعثت و رسالتش را اکمال مکارم اخلاق بیان نموده اند و بزرگان دین، متون فراوانی در زمینه اخلاق، با تمام ابعادش مدون کرده اند. پایه ای ترین نقش اخلاق را به محیط خانواده ارتباط داده اند. زیرا شکل گیری اخلاق فردی در محیط خانواده، قطعا به مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی و…. سرایت می کند و تأثیر گذار است.بدین ترتیب ،تحقیق حاضر، با شیوه فیش برداری و کتابخانه ای با محوریت قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام با اهداف بنیادی و کاربردی نقش اخلاق فردی در روابط خانوادگی در غالب مباحثی همچون مفاهیم و فضایل اخلاقی در محیط خانواده از جمله صبر، حسن خلق، راست گویی،تکریم و تواضع و بردباری، تعامل و رابطه اعضای خانواده و اخلاق مداری و تکالیف زوجین در پرداخت نفقه و دریافت مهریه، اجرت شیردهی و روابط جنسی زوجین که موجب آرامش محیط خانواده ، بویژه تأمین کننده آرامش درونی افراد خانواده و داشتن عزت نفس و کنترل هواهای نفسانی و شهوانی و گسترش محبت و دوستی و ایجاد روح تعاون و همکاری و رفاه و آسایش زندگی خانوادگی و در اجتماع می شود و در نهایت با رعایت اخلاق فردی در خانواده، موجب سعادت دنیوی و پاداش اخروی و برخورداری از بهشت جاویدان می شود را بررسی نموده است.

واژگان كليدي: اخلاق فردی، خانواده، روابط خانوادگی، مکارم اخلاقی.

نقش تولي و تبري در رشد جامعه اسلامي( مليحه رحمتي)

می باشد، »نقش تولی و تبری در رشد جامعه اسلامی«با عنایت به اینکه موضوع تحقیق دوستی « لذا محقق تحقیق حاضر را با مطالعة کتب تدوین شده با محوریت تولی و تبری در چهار فصل، ابتدا کلیات تحقیق، فصل اول، معنا و مفهوم تولی و تبری »و دشمنی فصل دوم آیات و روایات مرتبط با تولی و تبری، فصل سوم: بهره مندی جامعه از تولی و تبری، فصل چهارم: جامعه در صورت عدم بهره مندی از تولی و تبری تدوین نموده است. تولی و تبری یکی از مهم ترین و خالص ترین اعمال است که فرد ابتدا در درون خود به آن می پردازد و بعد از پرورش آن، آن را عملی و علنی می کند به همین خاطر جزء فروع دین و در کنار نماز و روزه و سایر عبادات قرار گرفته است. انسان با پذیرش ولایت خدا و دوستان خدا می رسد و با تبری، با دشمنی با دشمنان خدا و دوستان ایشان به قرب الهی می رسد که در زمینه داشتن تولی و تبری آیات و روایات فراوانی وجود دارد و در صورت نداشتن تولی و تبری فرد را خسران زده و بی ایمان می شمارد. در واقع فرد با داشتن تولی و تبری به رشد فکری و معنوی کمک می کند که با رشد فکری فرد جامعه نیز به رشد می رسد و به سوی خدا و ائمه اطهار علیهم السلام و خوبی ها سوق داده می شود از این رو در این تحقیق ابتدا به فلسفه تولی و تبری و وجوب آن و بعد به شناساندن دوستان و دشمنان خدا می پردازد و راه رسیدن به محبت ایشان و دشمنی با دشمنان خدا و چگونگی رسیدن به جامعه متعالی را بررسی می کند. روش به کار برده شده در این تحقیق روش کتابخانه ای است.

كليد واژه ها: تولی، تبری، رشد، جامعه اسلامی.

نقش زن در اقتصاد خانواده از منظر اسلام( مريم خدام)

نقش زن دراقتصادخانواده ازمنظر اسلام ازاهمیت ویژه ای برخوردار است.خانواده سازمانی است که تولیدوتوزیع کالاهای موردنیاز را فراهم می سازدوزن بدون مناقشه به عنوان یکی ازدو رکن اساسی خانواده دراین سازماندهی و مدیریت نقش اساسی را ایفا می کند. وی ازطریق اشتغال، پرورش نیروهای مولد، حمایت ازتولیدات داخلی،سطح تولید را بالابرده وموجب افزایش درآمدخانواده خواهد شد. همچنین جایگاه مادری وهمسری عمده ی منابع مصرف رابه زن می سپارد وانتظار می رود اوبتواند باسازماندهی ومدیریت صحیح بین درآمدو مصرف توازن برقرارکندوبا برنامه ریزی واجرای صحیح در رشدوتوسعه اقتصادی خانواده نقش موثرایفا کند. به علاوه زن دراستفاده بهینه ازمنابع نقش به سزایی دارد.منابع دراینجاشامل زمان،پول و درآمد های دیگراست. دسترسی به منابع سخت وازدست دادن آنها آسان است ازاینرو باید مدیرخانواده با سازماندهی ومدیریت صحیح بهترین انتخاب ها و گزینش ها را داشته باشد. لذا دراین تحقیق سعی شده است که به جایگاه ویژه زن دراقتصاد و نقش کلیدی که وی در تولیدومصرف داشته، پرداخته شود. درگردآوری مطالب از روش کتابخانه ای استفاده شده و ازمنابع اخلاقی، روایی، تفسیری بهره جسته است و اشارات تفصیلی به این مطالب گردیده که ازهمین منظر نو وبدیع می باشد.

واژگان كليدي: اقتصاد، خانواده، زن، تولید، مصرف.

نفي رهبانيت از ديدگاه اسلام( سميه مسيب نژاد)

نفی رهبانیت از دیدگاه اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازآنجایی که انسان موجودی اجتماعی و مدنی با طبع می باشد نیازمند این است که در بطن اجتماع حضور داشته باشد و نیازهایش را در اجتماع برطرف کند. و با توجه به اینکه رهبانیت برخلاف اصول فطرت و طبیعت است به معنای گوشه گیری و کناره گیری و انزوا از صحنه اجتماع و پرداختن به عبادت ها و ریاضت های طاقت فرسا می باشد لذا این نیاز مهم را نادیده می گیرد. در اجتماع بودن و در کنار دیگران بودن و از تجارب آنها بهره بردن و اموری چون امر به معروف و نهی از منکر، خدمت به خلق و…انسان را از خداوند دور نمی کند بلکه سبب نزدیکی به خداوند است. رهبانیت در آیین مسیح دارای سابقه ای بس طولانی است. به گونه ای که این پدیده در شکل رسمی خود از قرن سوم میلادی آغاز شد و تا عصر حاضر ادامه دارد و حتی در عصر پیامبر هم عده ای به این روش مذموم گرایش داشتند. دین اسلام، دین اعتدال است و به همه جنبه های فردی و اجتماعی اهمیت می دهد و ازآنجایی که خیلی از افراد رهبانیت مسیح را با زهد اسلامی یکی می دانند این سوال مهم اینجا پیش می آید که نفی رهبانیت از دیدگاه اسلام چیست؟ کتابهایی که نفی رهباینت را از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار می دهند بسیار کم می باشند و بیشتر رهبانیت مسیحی را معرفی می کنند. این نوشتار موضوعی با درون مایه دینی است.و در گرد آوری آن از روش کتابخانه ای استفاده شده و از منابع تاریخی ، اخلاقی، روایی تفسیری و کمی هم فقهی بهره برده و به دلیل اینکه از منظر اخلاقی و اجتماعی اسلام به آن پرداخته شده نو و بدیع می باشد.

واژگان كليدي: رهبانیت ، اعتکاف ، زهد.

نعمت هاي دنيوي و اخروي در سوره الرحمان( فاطمه سادات شاه چراغي)

درقرآن کریم مکرر از توصیه به پاسداشت نعمت ها و ادای شکر وحق بندگی ، یاد شده غفلت را از ضمیر خفته ی انسان ها می »اذکروا نعمه الله علیکم«است وبا تعابیری همچون زداید و حال آنکه هدف معرفت وشناخت منعم را برای رسیدن به کمال دنبال می کند که بی تردید برای تکذیب کنندگان، سلب و زوال نعمت و عقوبت را در پی خواهد داشت والبته سوره الرحمن نیز بر همین منوال پایه دارد و خداوند متعال رحمانیت خود را با جلال و اکرام خود قرین نموده و به شمارش مجموعه ای از نعمت ها وآلاء خداوند در دنیا و آخرت می پردازد و از آن جایی که روح و سیاق این سوره تذکر و یادآوری نعمت هاست، انسان را متنبه می سازد که عملا چه چیزی را مورد انکار قرارمی دهد و مخالفت وعصیان چه کسی را می نماید، چرا که حتما حساب ومیزان و نظمی در کار خلقت انسان و مواهب پیرامون اوست که موجب تقرب او به اوج رحمت و رحمانیت خداوند خواهد گردید . موهبت هایی در آفرینش او، در تعلیم قرآن و نعمت بیان در کرات آسمان و وضع زمین و آنچه که درون آن است و از نعمت دریاها و حرکت کوه ها مانند کشتی ها، رویش گیاهان روح بخشی و دانه ها جهت تغذیه ی صحیح و استفاده های سودمند دارویی و از نعمت بهشت و تفضلات متناسب با نیازهای معنوی و روحانی انسان ها و نعمت های دمساز باصفات اخلاقی آن ها همانند انواع خوراکی ها و همسران بهشتی به نحوی عالی تر وفراتراز نعم مادی و معنوی دنیایی و مهمتر از همه احساس امنیت و عدم خوف و سلام ورضوان الهی ، که به مومنین شاکر پروردگار عرضه خواهد شد. هدفی که در دسته بندی معظم نعمت ها به دنیوی و اخروی ، که یقینا تسبیح آفریدگار رحمان است با روش توصیف پدیده ها و تحلیل از تفاسیر و روایات و منابع معتبر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

واژگان كليدي: نعمت، دنیوی، اخروی ، سوره الرحمن.

نحوه برخورد با تاركين نماز از ديدگاه آيات و روايات( زينب دريكوند)

امر نماز در هر عصری مورد عنایت بوده از زمان خلقت بشر تاکنون حال که نماز ذکر خداوند است همانطور ادای آن اهمیت داشته به طریق اولی ترک آن نیز حائز اهمیت می باشد و از آنجایی که تارک نماز به نادرستی کارش آگاه نباشد با این آیات و روایات به نادرستی کارش فائق می شود و همچنین نحوه برخورد دیگران با تارکین نماز بیان گردیده است تا ضرورت و اهمیت نماز را متوجه شود در فصل های بعدی به آثار فردی و اجتماعی پرداخته شده که هر کدام به نحوی جایگاه نماز و نماز گزار را بیان کرده و تارک نماز را به زشتی کاری که کرده رهنمون می سازد و در فصل های دیگر به عواقب ترک آن چون زندگی سخت، آثار دنیوی و اخروی ترک نماز می پردازد و به علل گرایش به بی نمازی از جمله عوامل فردی، محیطی و وراثت نیز پرداخته شده است که آیات و روایات گاهی فرد بی نماز را کافر می خوانند و گاهی مردن بی نماز را به مردن به دین غیر از اسلام تعبیر می کند که خزان و زیان آخرت را به دنبال دارد و برای تائید موارد آن نظراستاد مطهری به آن ضمیمه گشته است و در فصل سوم به نحوه برخورد با تارکین نماز پرداخته شده که ابتدا علل ترک نماز بیان شده و سپس بهترین روش ها انتخاب شده تا بتوان به تارک نماز کمک کرد و نقاط مثبت برگزیده شود و الگویی مناسب ارائه گردد و برای فرد جایگاه نماز و ترک نماز تبیین گشته تا به وظیفه عمل شود و نتیجه اهمیت ندارد کیفیت کار صورت گرفته حائز اهمیت است و در این فصل به بیان نمونه هایی از تارکان نماز و عاقبت کار آنها پرداخته شده تا عبرتی برای فرد تارک نماز باشد و در نهایت و در فصل پایانی به ارائه الگو مناسب از سوی والدین و مربیان و دوستان پرداخته شده و آگاهی کامل افرادی که نهی از منکر می کنند و دارای اهمیت است.

واژگان كليدي: نماز، تارک نماز، امر به معروف و نهی از منکر.

مصاديق لجاجت در قرآن و روايات( مريم صالحي)

رعایت اخلاق در اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار است و رذایل اخلاقی همچون لجاجت “که به معنای پافشاری درانجام کاری که مخالف میل طرف مقابل است و نوعی در اسلام مورد ،” مرض که اگر کسی گرفتارآن شود هیچ استدلال منطقی را نپذیرد مذمت فراوان قرار گرفته است که آثار منفی بر فرد و حتی در اجتماع از خود به جای می گذارد، ازآنجایی که اگر انسان مراقبت نکند وازخداوند غافل شود، ممکن است دچار رذیله اخلاقی به نام لجاجت شود که در غالب مصادیق مختلفی خود را نشان دهد و انسان را به هلاکت و نابودی بکشاند بنابراین برای پی بردن به مصادیق لجاجت از دیدگاه تعالیم اسلامی می توان از آیات و روایات بهره جست وبه این مطلوب رسید که مصادیق لجاجت که مورد خطاب اسلام قرار گرفته شده، یا ازنظر اعتقادی و ایمان به حق، لجاجت می ورزند که آنها شامل مشرکان، کافران، منافقان و…می باشند، ویا اینکه از منظر اخلاق دچار انحطاط شده اند که شامل گروههایی چون :متکبران، مکذبان، مترفان و مجادله گران می شوند، برای آشنایی با مصادیق لجاجت و اینکه خود را از این رذیله دور نگه داریم، باید به تعاریف و صفات و منشأ وآثار و کیفر این گروههابپردازیم . کتابهایی که لجاجت را از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار داده، کتب تفسیری هستند همچون کتاب تفسیر قمی و تفاسیر مهم ومعروف دیگراما صرفا مصادیق لجاجت و تعریف و آثار وپیامد شان به طور جامع و کامل و در یک جا مطرح نشده است .لذا این تحقیق توصیفی، تشریحی که موضوعی اخلاقی است و در گرد آوری مطالب از روش کتابخانه ای استفاده شده و از منابع تفسیری و روایی بهره جسته است وبه این مطالب اشارات تفصیلی داشته، از همین منظر نو و بدیع می باشد.

واژگان كليدي: لجاجت، مصادیق لجاجت، لجوجان.

مصاديق تتبعوا ولاتتبعوا در قرآن( فاطمه راهزاني)

تبعیت به معنای پیروی و دنبال کردن است؛که با اطاعت تفاوت دارد. انسان از کودکی به دنبال الگوبرداری است و چون موجودی دو بعدی است، اختیار دارد که در راه خیر یا شر گام بردارد. الگوهای ممدوح خداوند در قرآن شامل هدایت و انواع آن، وحی و آنچه نازل شده، انبیاء و رهبران الهی، راه های کسب رضوان خداوند و منیب به سوی خدا می شود. از هدایتی باید پیروی کرد که هادی دارای علم و آگاهی همه جانبه و مصون از خطا نسبت به موضوع باشد و به سوی حق هدایت کند؛ همان هدایتی که صراط مستقیم است و از طریق وحی و توسط انبیاء الهی برای انسان آورده شده است. انبیاء، هدایت یافتگانی هستند که به اذن خدا دارای ولایت تکوینی و تشریعی بر موجودات عالمند. انسان همواره باید در راه کسب رضای خداوند و منیب به سوی او باشد تا هم از نعمت های مادی و معنوی الهی برخوردار گردد و هم در زمره ی هدایت یافتگان خاص او قرار گیرد. بر اساس آیات قرآن شیطان، هوای نفس، آیات متشابه و تبعیت کورکورانه از ظن، راه جاهلان، جباران، مفسدین و روش نیاکان منحرف به عنوان الگوهای مذموم معرفی شده اند. پیروی از هوای نفس، مهمترین راه نفوذ شیطان در انسان است و طبق روایات هوای نفس و شیطان، دشمن دین و عقل آدمی اند. مبارزه با آنها از طریق ذکر، یاد و پناه بردن به خدا، نماز، روزه، توبه، روزی حلال و مخصوصاً مراقبه و محاسبه ی نفس است. آیات متشابه دارای ابهام هستند و در صورتی می توان از آنها پیروی نمود که آنها را به آیات محکم ارجاع دارد؛ زیرا آیات محکم برطرف کننده ی ابهام از آیات متشابه اند. الگوهای مذموم همچون الگوهای ممدوح؛ مانند دانه های زنجیر همدیگر را تقویت می کنند. محقق با استفاده از روش توصیفی و با بهره گیری از . کلامی پرداخته است– آیات و روایات به بررسی موضوع در بعد اعتقادی

واژگان كليدي: تبعیت، هدایت، وحی، شیطان، هوای نفس

موانع تحكيم خانواده از ديدگاه اسلام ( مرضيه جراحيان)

موانع تحکیم خانواده از مسائل مهم اجتماعی است که نیازمند سبب شناسیاست. از آنجا که خانواده یکی از کهن ترین نهادهای انسانی است که عمری به درازای تاریخ بشر دارد و در استحکام روابط اجتماعی و رشدتک تکافراد جامعه، نقش مهمی ایفا می کند وبه دلیل اینکه مناسب ترین جایگاه برای تأمین نیازهای انسان و بهترینبستر برای تأمین امنیت و آرامش روانی است،در مهمترین متون دینی ما ازجمله قرآن و سخنان پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم وامامان معصوم علیهم السلام و کتب تفسیری درمورداساسی ترین و جزئی ترین مسائل خانواده سفارش شده است. ولی با این حال، شاهدیم که در عصرکنونی، نظام خانواده دچار مشکلات و چالش هایی شده است که کم کم این نهاد مقدس را به سستی و تزلزل می کشاند.سنت ها ،اخلاقیات و روشهایی که به تقویت خانواده منجر می شود ،بعضا متزلزل شده است.دوری از هویت ملی و دینی و پذیرش هویت های دنیا گرایانه و دوری از اخلاقیات انسانی ،بسیاری از مردم ما را تهدید می کند . ناآشنایی نسبت به تفاوتهای تکوینی زن ومرد که خداوند به انگیزه تحکیم خانواده در نهاد این دو تعبیه نموده و عدم رعایت حقوق وعدم توجه به تعهدات یکدیگر ،می تواند موجبات تیرگی روابط را فراهم آورد . بنابراین در این عرصه باید از سویی عوامل و موجبات تیرگی روابط افراد را شناسایی کرد و از سوی دیگر زمینه پیشگیری از اختلافات خانوادگی را فراهم آورد . لذا آسیب شناسی روابط خانواده از دیگر ، موضوعاتی است که نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود. تحولات اجتماعی، فرهنگی ، اقتصادی هریک به سهم خود ممکن است زمینه سازاختلافات گردند؛علل خانوادگی فردی، اخلاقی و دینی، روانی وجسمانی نیز ازدیگر موانعی هستند که سبب سست شدن بنیان خانواده می شوند؛ که در این تحقیق به هریک ازاین علل پرداخته شده است.

واژگان كليدي: خانواده، تحکیم خانواده، موانع تحکیم، ازدواج، سستی

معيارهاي توسعه فرهنگي از ديدگاه قرآن( فاطمه صغري اسماعيل زاده نجار)

توسعه از مباحث پردامنه وگسترده علوم اجتماعی است که دارای ابعاد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی واقتصادی می باشد.توسعه سیری برای تحکیم روابط اجتماعی و پرورانیدن استعدادها و استفاده بهینه ازمواهب طبیعی وامکان رشد همه اقشارجامعه است وبه زمان اخلاق، ارزشها، هنجارها، ، ومکان خاصی تعلق ندارد. فرهنگ مجموعه ای از اعتقادات تمایلات و رفتارها می باشد و از عوامل مهم شکل دهنده به کنش های انسانی وجریان توسعه درتمامی ابعادش است بدون ایجاد بستر مناسب فرهنگی نمی توان به دنبال تحقیق توسعه در ابعاد دیگر جامعه بود. پذیرش توسعه فرهنگی به عنوان بعد اصلی،توسعه فراگیررا در پی دارد توسعه فرهنگی بارمعنایی دومفهوم توسعه وفرهنگ رایک جا بردوش می کشد. برخی ازمعیارهای فرهنگی کشورهای مختلفی که باعث پیشرفت وتوسعه کشورها شده است بسیارحائز اهمیت است؛ امابه هیچ وجه فرهنگ آن کشورهارانمی توان به عنوان فرهنگ یک کشوراسلامی قبول کردوکشورماخواهان وحدت ویکپارچگی است ولی به شرطی که این وحدت براساس معیارهای فرهنگی وارزش های اخلاقی قرآنی باشدوتعارضی با آن نداشته باشدتابه بهانه وحدت وتوسعه فرهنگی ،هویت فرهنگی واستقلال وتمامیت کشور از دست برود. به همین منظورپژوهش حاضر برآن است تا به بررسی معیارهای توسعه فرهنگی از دیدگاه قرآن بپردازدروش تحقیق این پژوهش بااستفاده ازمنابع کتابخانه ای ومطالعه کتب متناسب باموضوع تحقیق وجست وجوی اینترنتی است. دراین تحقیق به تبیین مفهوم وماهیت وابعادتوسعه پرداخته ودرادامه سعی می گردد ضمن ارائه معناومفهوم فرهنگ وتوسعه فرهنگی به بیان اهمیت وجایگاه فرهنگ وتوسعه فرهنگی درقرآن پرداخته شودتا از این طریق به توان به جایگاه مهم توسعه فرهنگی درقرآن دست یافت.

واژگان كليدي: توسعه، فرهنگ، توسعه فرهنگی، قرآن.

مصاديق اخلاقي لا يحب در قرآن(زينب محمد ديني)

در این جهان کمال وسعادتی بالاتر از این وجود ندارد که آدمی محبوب خالق خود واقع شود وهدفی برتر از این برای انسان ضعیف قابل تصور نیست. حال اینکه چه می شود که انسان بر خلاف این مسیر هدایت و کمال پیش می رود تا جایی که نه تنها محبوب خالق خویش قرار نمی گیرد، بلکه خداوند او را از محبت خود محروم می سازد. انگیزه اصلی این تحقیق معرفی کسانی است که با افعال و اعمال خود از محبت خداوند محروم هستند و ازآنجا که مقوله حب یکی از اصول اساسی سلوک مومنان می باشد، دانستن و شناخت موارد لایحب برای پیروان راه هدایت حائز اهمیت است. در این پایان نامه با جمع آوری آیاتی که در آنها لفظ لایحب به کار رفته شده است و با بررسی تفسیر آیات آنها تلاش شده است تا دیدگاه قرآن نسبت به مواردی که صریحا مصداق خطاب لایحب از جانب خداوند می باشند تبیین شود. ما در این پژوهش به بررسی مصادیق لایحب در قران از منظر اخلاق که دچار انحطاط شدند که شامل متکبرین، خائنین، معتدین، فرحین و مفسدین هستند، بررسی خواهد شد. برای آشنایی با مصادیق اخلاقی لایحب و اینکه خود را از این اوصاف دوربداریم باید به تعاریف و صفات و منشاء و آثار این گروه ها بپردازیم. کتاب هایی که مصادیق اخلاقی لایحب در قرآن را مورد بررسی قرار داده کتب تفسیری هستند همچون کتاب تفسیر المیزان، تفسیر نمونه و تفاسیر مهم و معروف دیگر. لذا این تحقیق توصیفی تشریحی است و در گردآوری مطالب از روش کتابخانه استفاده شده و از منابع تفسیری روایی بهره جسته و از همین منظر نو و بدیع می باشد.

واژگان كليدي: لایحب، خائنین، معتدین، فرحین، متکبرین، مستکبرین، مفسدین.

مصاديق من يشاء در قرآن كريم(سهيلا رنجبريان)

می باشد. لذا محقق تحقیق »مصادیق من یشاء در قرآن«با عنایت بر اینکه موضوع تحقیق حاضر را با مطالعه ی کتب تدوین شده با محوریت اراده و مشیت الهی در سه فصل ، فصل مقدماتی : کلیات . فصل اول : مصادیق اعتقادی من یشاء . فصل دوم : مصادیق اقتصادی من یشاء . فصل سوم : مصادیق اخلاقی من یشاء ، تدوین نموده است لذا در این تحقیق خواهیم خواند که مصادیق اعتقادی من یشاء : هدایت و ضلالت و رحمت و عذاب و غفران، مصادیق اقتصادی : رزق، مصادیق اخلاقی : تزکیه نفس ، حکمت ، به معنی اراده و »من یشاء «فضل ، توبه ، نصرت ، نزول فرشتگان و شفاعت است . جمله مشیت بی دلیل نیست بلکه تا مجاهده و تلاش از ناحیه بندگان نباشد موهبتی از ناحیه خدا صورت نمی گیرد به هر حال این واقعیتی است که در نظام هستی ، اصالت از آن هدایت ، رحمت ، غفران ، رزق ، حکمت ، فضل و شفاعت ، سعادت و رستگاری است و کفر من یشاء «و فسق وضلالت و عذاب همگی عارضی و غیر اصیل می باشند . همه مصادیق تحت تاثیر حکمت و مصلحت و اراده خداوند است . هر چند مشیت و خواست انسان » در طول مشیت الهی است . ولی باید توجه داشت که علت تعلق گرفتن مشیت الهی بر هدایت و ضلالت انسان عمل خود بندگان است و فسق و تبهکاری آدمی مایه ی تعلق مشیت خداوند بر گمراهی و عذاب آنان می شود . شخصی که به خدا گرایش نداشته و کفر می ورزد خود زمینه ساز مشیت الهی برای گمراه سازی او می شود و باعث می شود که از هدایت و رحمت و غفران و … دور شود . پس هر انسان در یک فرایندی خود سعادت و شقاوت خود را انتخاب می کند . واژگان کلیدی : مصادیق من یشاء ، مشیت الهی ، حکمت الهی ، اراده الهی

مصلحت انديشي از ديدگاه حضرت علي عليه السلام( زهره درويشي)

یکی از دغدغه های اندیشه سیاسی، مسئله مصلحت می باشد. در هر فرهنگ و اندیشه ای، مصلحت به گونه ای تعبیر شده است، مصلحت اندیشی دراداره حکومت یک امرحقی است که بایدمصلحت جامعه ومنافع عمومی و ملی را برمنافع فردی ومنطقی اشخاص وگروه ها ترجیح داد، وتنها در پرتو تعلیمات اسلام ناب است که می توان مصالح واقعی را تشخیص داد و تنها در سایة عمل به احکام این دین مبین است که می توان آن مصلحتها را پیاده نموده و به مَنصه ظهورگذاشت. این که این اصل در سیره و سخنان امام علی علیه السلام چه جایگاهی داشته و چگونه نقش آفرین بوده است، محل نظر است و کاوش در اطراف آن میتواند برای جامعه امروز راهگشا باشد، این تحقیق، پژوهشی در اندیشه تابناک حضرت علی علیه السلام درباره مصلحت اندیشی است. و اهمیت بحث به این دلیل دو چندان است که کشور ایران یک کشور اسلامی و دارای حکومت اسلامی است و چون مبنای نظام سیاسی ما برگرفته از ساختار حکومتی پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله وسلم و حضرت امیر مومنان علی علیه السلام است نیاز به تحقیق در اصلاحات و برنامه حکومتی و شیوه مملکت داری آن حضرت داریم. در این راستا به علیه السلام پرداخته ایم در ‌بررسی موضوع و مصلحت اندیشی از دیدگاه حضرت علی علیه السلام ‌این تحقیق سعی بر آن است که مصلحت و اقسام آن از دیدگاه حضرت علی و مصلحت اندیشی های مردود در حکومت علوی و جلوههای از مصلحت اندیشی علیه السلام قبل از خلافت و بعد از خلافت بیان شود. این تحقیق که ‌حضرت علی موضوعی تاریخی داردازمنابع تاریخی بهره جسته ودر گردآوری مطالب از روش کتابخانهای استفاد شده است.

واژگان كليدي :مصلحت،اصلاح، مصلحت اندیشی.

مخلصين در آيات و روايات( سمانه حاج بابايي)

این تحقیق برمحور ویژگی های مخلصین در قرآن کریم می باشد که پس از بررسی معنای اخلاص و تفاوت مخلصین با مخلِصین در فرهنگ قرآن به بیان ویژگی های مخلصین در دنیا و آخرت پرداخته است که از جمله مهم ترین ویژگی های دنیوی مخلصین به عصمت، عدم تسلط شیطان بر مخلصین، نحوه شکرگزاری آن ها و عبادتشان اشاره دارد، هم چنین ویژگی های مهم اخروی که برای آن ها در قرآن در نظر گرفته شده که به موضوعات مورد توجهی مثل این که چگونه قبض روح می شوند، در زمان نفخ صور چه حالتی دارند، سوال و حسابشان چگونه است و چه پاداش اخروی در انتظار مخلصین می باشد، اشاره دارد.

واژگان كليدي: مخلَصین، مخلِصین، اخلاص، دنیا، آخرت، عصمت.

مباني تربيت كودك در اسلام(زينب سلطاني)

در تحقیق حاضر با عنوان مبانی تربیت کودک در اسلام سعی شده که ابعاد مختلف تربیت کودک از دیدگاه قرآن و روایات مورد پژوهش قرار گیرد .تربیت کودک یکی از دغدغه های اساسی انسان های آگاه بوده است وتاثیر آن در فرد، خانواده واجتماع کاملا روشن است، زیرا پایه ی شخصیت کامل وصحیح یک فرد در دیگر دوران عمر است .در چنین شرایط همه ی عوامل در نظر گرفته شده است .قبل از تولد با مرحله ی انتخاب همسر و مراقبت های بارداری تا بعد از تولد که مراقبت های خاص روحی وجسمی لازم دارد .لذا صفات اخلاقی وجسمی زن ومرد در تشکیل یک نطفه دخیل است، در امر تربیت پرداختن به یک بعد آن صحیح نیست ولازم است والدین ومربیان واقعی تربیت با ابعاد مختلف آن آشنا شده و شیوه های صحیح آن را بیاموزند.شیوه ی جمع آوری این تحقیق کتابخانه ای واسناد ومدارکی است .منابع بسیاری از جمله قرآن کریم، سیره وروایات پیامبراکرم(ص )وائمه ی معصومین (ع )وکتب تربیتی به بحث تربیت اشاره نموده اند .حاصل تلاش دراین تحقیق مباحثی چون کلیات که اشاره ی کاملی به موضوع دارد، بعد از آن مفهوم شناسی در باب تربیت با تمام زوایای آن مورد بررسی قرار گرفته، به صورتی که پس از تعریف تربیت و پرداختن به نظریه های گوناگون در این امر به ضرورت واهداف تربیت از نظر اسلام اشاره شده است، و بعد به عوامل موثر در تربیت کودک پرداخته شده که از عوامل موثر به وراثت ،محیط، اراده، کارو….اشاره شده و به تفضیل در مورد هرکدام توضیحاتی بیان گردیده، بعد مراحل تربیت انسان مطرح گردیده که با توجه به حدیثی از پیامبر اکرم(ص )این مراحل به سه قسمت تقسیم شده :سیادت، اطاعت، وزارت، سپس به اهمیت مرحله ی اول که مرحله ی کودکی است پرداخته می شود. . مبانی تربیت ، متربی ، مربی ، واژگان