کارگاه مقاله نویسی با تاکید بر علوم قرآن و تفسیر

موسسه آموزش عالی حوزوی ریحانه النبی«سلام الله علیها»

روش شناسی در تفسیر المیزان علامه طباطبایی با تحریر و تنویر ابن عاشور

(سوره حمد)

ملکه سادات پورمحمدی

چکیده

آشنایی با قرآن کریم و تدبر در علم سوره شناسی، شناخت و آگاهی از تفسی سوره ها، آثار و فواید همچنین تلفظ صحیح و یا نکاتی که ما را در شناخت هر چه بیشترآیات قرآنی راهنمایی می کند، به ویژه برخی سوره ها مانند سوره­ی حمد که روزمره آن را می خوانیم نقطه عطفی است تا ما را به سوی تفاسیری که بر این کتاب آسمانی نوشته اند بکشاند. این مقاله در صدد آن است تا بخشی از دیدگاه های تفسیری درباره­ی سوره­ی حمد که علامه طباطبایی در تفسیر خود « المیزان فی تفسیر القرآن» در مواجهه با تفسیر ابن عاشور صاحب تفسیر «تحریر و تنویر» را برسی نماید. در تفاسیر مذکور علامه طباطبایی، تفسیر خود را بر پایه­ی تفسیر قرآن به قرآن و ابن عاشور در نوشتن تفسیرش به روش تحلیلی پرداخته است. برای نشان دادن دیدگاه های این دو عالم و مفسر بزرگ سوره­ی حمد را انتخاب کرده ایم که به جد سوره­ای مهم در زندگی یک مسلمان و مقدمه­ی قرآن می باشد.

واژگان کلید: المیزان ، تحریر و تنویر ، حمد، علامه طباطبایی، ابن عاشور

ادامه »

عنوان :اقتصاد مقاومتی از منظر قرآن و نهج البلاغه

محقق:آزاده گویا

مقدمه :

خدای بزرگ نپذیرفته است جزء آن که همه چیز از طریق اسباب انجام یابد پس برای هر چیزی سببی قرارداده و برای هر سببی جزئی تر قرار داده و برای شناخت آن علمی قرار داده و برای هر علمی راه و زبان گویایی قرار داده است ( حال که هر علمی یک راه و زبان خاصی دارد ) هر که آن راه وسیله را شنخت آن علم را شناخته و اموخته است و هر که آن راه وسیله را نشناخت آن علم را نیاموخته و درک نکرده است و آن راه و زبان گویای علوم ، پیامبر خدا و ما خاندان هستیم.

چکیده :

واژه اقتصاد در لغت به معنای اعتدال و میانه روی است .در نقطه مقابل واژه قوام واژه مکاثره یعنی مکاثر و انباشتن قرار دارد . امام هفتم حضرت کاظم (ع) در ضمن بیان لشکریان عقل و جهل می فرماید که لشکریان عقل ( قوام ) و ضد آن ( مکاثره ) از لشکریان جهل است .با دقت دراین آیات این حقیقت را در می یابیم که اهمیت مال و ثروت از نظر اقتصادی ، همتای اهمیت حج و توجه به خانه خدا از نظر عبادی است و نیز پایندی و مراعات امور مربوط به مال مثل پایندی و مراعات امور حج خانه خداست .

ادامه »

حقیقت موت
حدیثه بداغی

چکیده:

عمر سپری می شود زندگی دنیا پایان می پذیرد روح که معیار شخصیت انسان است به سرای جاودان منتقل میشود وحیات عالم آخرت آغاز میگردد مرگ از جمله آیات حکیمانه باری تعالی درنظام خلقت است وحقیقت آن هم مانند حقیقت حیات ناشناخته ومجهول است هرانسانی دیر یا زود با این سرنوشت حتمی مواجه می گردد وباید دنیا را ترک کندوحالا که بنا بررفتن است  چه بهترکه بابینش وآگاهی برود ومرگ همیشه همراه انسان بوده وخواهد بودازاین رو بخشی از زندگی اواست وپیوسته ذهن اورادرگیر خودکرده وبدنبال پاسخی برای پرسشهایی درباره مرگ بوده است که دین اسلام مرگ راباتعبیر های معقول معرفی کرده است.فصل اول  کلمه موت راموردبررسی قرار داده وفصل دوم نظرات گروه های مختلف  است.فصل سوم انواع مرگ و حالت مومن درحال موت رابیان کرده است.

کلیدواژه: موت،حقیقت موت

ادامه »

«آثار بدبینی در زندگی دنیوی و اخروی»

عصمت نور محمدی

چکیده

بیماری بدگمانی: آن خیاهای ذهنی نیست که بی اختیار دست می دهد، بلکه مقصود ما در این مقاله از بدبینی گمان هایی بدی است که شخص با اختیار آن را پرورش می دهد و در د نیای ذهن و خیال آن را دنبال می کند و از مقدماتی که خود می سازد نتیجه می گیرد و سعی
می کند رفتار و کردار از خود را براساس همان خیال های خود ساخته، به ظهور برساند.

بیماری بدگمانی برا از دو راه باید معالجه کرد، یکی علمی و دیگری عملی.

اما درمان عملی آن است که :

آن کسی که گرفتار سوء ظن است در مفاسد و زیان های آن بیندیشد.

در کیفرهای سخت سوء ظن دقت نماید و بکوشد با رهایی از سوءظن، گرفتار آنها نشود.

علل و انگیزه های سوءظن را بررسی کرده و آنها از خود دور سازد.

و اما درمان عملی سوء ظن

برای رهایی و درمان بیماری خطرناک سوء ظن باید مجاهدت های فراوان کرده و در مقام عمل سعی کند در کارها و سخنان و احوال مردم دقیق و کنجکاو نگردد و باید به توهمات و خیالات خویش درباه دیگران که موجب بدبینی می شود اهمین ندهد و به کسانی که بدگمان است محبت و نیکی کند و با آنها معاشرت و دید و بازدید داشته باشد.

مواظب باشد اعمال و اخباری که از دیگران می داند و موجب بدبینی است برای دیگران نقل نکند و بالاخره با شرکت در مجالس پند و اندرز و مجالست با علماء و صالحان و درخواست نصحیت از آنان و شنیدن سخنان سازنده و به کاربستن آنها در مقام اصلاح و خودسازی برآید و به جای این که از عیوب دیگران ناراحت شود و انتقاد کند از عیب های خود نگران باشد و بکوشد که آنها را برطرف نماید. [1]

ادامه »

فدک از نگاه تاریخی فقهی و سیاسی

نگارنده:نورصالحی-عاطفه

چکیده:

بی شک یکی از مهمترین مسائلی که اکثریت مسلمانان در ان اختلاف نظر دارند و نسبت به آن جاهلند ، مسأله ی خلافت وجانشینی پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می باشد.
به تصریح روایات ،امر خلافت بعد از پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم)با امام علی (علیه السّلام) می باشد. امّا با کارشکنی سقیفه نشینان این حق بزرگ از او سلب و غصب شد وحتی به غصب خلافت نیز بسنده نکردند و فدک را که هدیه ی پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به فاطمه ی زهرا(علیها السّلام) بود را غصب کردند. تاریخ گواه است که حضرت زهرا(علیها السّلام)و همسر با وفایش تلاش فرآوانی برای باز پس گیری فدک انجام دادند و با استدلال های بسیار منطقی ومحکم ، زبان غاصبان را قاصر ساختند. امّا روح بدطینت جاه ومقام وهم چنین بغض وکینه ای که با مولای متقیان (علیه السّلام) داشتند مانع از آن شد که حق مسلّم آن بزرگ بانوی اسلام را به ایشان بازگردانند. در این مختصر مضبوط که حاصل شنای در ساحل اقیانوس عمیق وپرتلاطم فدک است ، حتی الامکان سعی شده است گوشه ای از آن وقایع، به غرض مستور مانده، را برای خواننده ی محترم آشکار سازد. این نگاشته مشتمل بر سه فصل مجزا می باشد وموضوع فدک را از نظر تاریخی ،حقوقی وهم چنین اسرار غصب آن به بررسی پرداخته است.
در فصل اوّل به گوشه هایی از تاریخ سرزمین فدک قبل از تصرف اسلام وهم چنین چگونگی فتح آن به دست سپاه اسلام وماجرای بخشیده شدن آن سرزمین از جانب پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به فاطمه (سلام لله علیها) به اذن الهی اشاراتی شده است.
در فصل دوم ، به ماجرای غصب فدک از جانب خلیفه ی اول وانگیزه های این غصب اشاره شده وبه هدف حضرت فاطمه (علیها السّلام)،با آن همه زهد وتقوا نسبت به دنیا،برای بازپس گیری فدک اشاراتی مجمل شده است.

کلید واژه: فدک،نگاه تاریخی،فقهی،سیاسی

ادامه »

محوریت محبت در سلوک مهدوی

نگارنده: فاطمه کاظمی

چکیده:

در این عالم هر کسی در حال ساختن خود برای ملاقات با خداوند متعال است و از این راه گریزی نیست که «إنّکَ کَادحٌ إلَی ربّکَ کَدحاً فَمُلاقیه» و «إنّا لله و إنّا إلیه راجعون» شواهدی بر این مدعایند. در این مسیر هر کسی مرکبی را برمی‌گزیند که با آن سیر کند. این نوشتار بر آن است  تا محبت را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی حرکت سالک توضیح دهد که در صورت همراه شدن با استاد کامل می‌تواند فرد را به سرعت به سر منزل مقصود برساند.

محبت با آثار و ویژگی‌های خاصی که در خود جای داده، محور اساسی سلوک بوده و حتی در عشق‌های دنیوی نیز نقش کلیدی را ایفا می‌کند. از آن‌جایی که در محبت، محب سعی می‌کند به تمامه به رنگ و بوی محبوب درآید، لذاست که این روش تربیتی می‌تواند از دیگر طرقی که در سیر وسلوک مطرح است، موفق‌تر عمل نماید. به امید اینکه پرداختن به این موضوع، بتواند راهگشای کسانی که در مسیر خودسازی قدم برمی‌دارند، باشد.

واژگان کلیدی: محبت، سلوک.

ادامه »

عنوان :  بررسی صله رحم و اثارآن بر زندگی انسان

نگارنده تحقیق:زهره تلخابی

چکیده

مطالب این پژوهش ذیل عنوان بررسی صله رحم واثار ان بر زندگی انسان جمع آوری شده است که باتوجه به تأکیداسلام و رهبران دینی به انجام صله رحم و دوری ازقطع رحم ونیزکمرنگ شدن این فریضه ی الهی دربین مردم شناخت اثار و برکات آن ضروری به نظرمی رسد تا با آشنایی وهوشیاری بیشتربتوانیم مانع ازقطع رحم شویم.  صله رحم حکمی است واجب که حتی دوری مسیر و قطع رابطه کردن دیگری و… نمی تواند این وجوب را از بین ببرد. اسلام آنچنان به صله رحم اهمیّت داده که با وضع برخی احکام شرعی افراد را موظف به انجام صله رحم می نماید. ارحامی که صله آنها واجب است عبارتند از: اقوام نسبی وسببی، پیامبر وائمه(علیهم السلام) وسادات که همگی رحم معنوی افراد هستند؛ و دردرجه ی بعد علماء ربانی، دانشمندان، مؤمنان، دوست وهمنشین که این افراد چه زنده وچه مرده صله آنها واجب است. بطورکلی صله رحم با روش های گوناگون صورت می گیرد مانند:کمک مالی، جانی، آبرویی و رابطه عاطفی در بین مردم رایج هستند.امروزه ابزارهای جدید برای صله رحم ایجاد شده است مانند: تلفن، پیامک، وبلاگ و… که برخی از اینها هنوز فرصت نیاز دارد تا در بین مردم به عنوان وسیله ای برای. صله رحم شناخته شوند.صله رحم با توجه به آیات و روایات دارای آثار دنیوی مانند: افزایش مال و ثروت، حفظ از پیش آمدهای بد، تأخیر مرگ و… و آثار اخروی مانند: ورود به بهشت، پاک شدن اعمال، حساب رسی آسان و… است. .و همین طور بر قطع رحم نیز آثاری مانند جلب گرفتاری ها، تعجیل در مرگ، مستوجب لعن خدا بودن و… مترتب می شود. عملکرد نادرست بعضی افراد در انجام صله رحم آفاتی بر این فریضه ی الهی وارد می کند؛ از جمله تکلف، تفاخر و مباهات، بخل و تجملگرایی که باعث می شود فردی که دچار این ویژگی هاست خود را جدای از دیگران بداند و با آنها قطع رابطه کند و همچنین آفاتی مانند غیبت از سایرین، عدم رعایت مساوات در بین مهمانان، منت گذاشتن و حفظ نکردن حریم مجالس باعث می شود که اطرافیان از شخصی که دارای این ویژگی هاست دوری گزینند و میل به معاشرت با او نداشته باشند و قطع رحم صورت می گیرد. این تحقیق ازنوع پژوهش های دینی است که به روش توصیفی وتا حدودی تحلیلی انجام گرفته است. شیوه ی جمع آوری اطلاعات،کتابخانه ای است وعمده منابع مورد استفاده ی آن ،جوامع حدیثی وبرخی سایت هاست که به طورخاص دراین موضوع تدوین شده اند. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از: شیوه های صله رحم ،اثار صله رحم، روابط خویشاوندی، قطع رحم، خویشاوندی نسبی و  سببی.

ادامه »

جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در اجتماع از  نظر اسلام

نفیسه ابراهیمی[1]

چکیده
قرآن کریم، یکی از دلایل نابودی تمدن ها را رواج منکرات و زشتی در جامعه می داند و عمل به این امر الهی را باعث محکم شدن اقتدار حکومت و پایداری جامعه ی اسلامی برمی شمارد. هدف از این پژوهش بررسی امر به معروف و نهی از منکر در اجتماع از دیدگاه اسلام و ارائه ی شرایط و مراحل آن و همچنین آثار آن در جامعه، که با روش توصیفی- تحلیلی آیات و روایات در این زمینه انجام گرفته است و یافته های این تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه قرآن و روایات، بیش ترین و ریشه ای ترین نابسامانی های اجتماعی و حکومتی، کمرنگ شدن این موضوع است و در نهایت از بین رفتن آن، پس در مقابل باید تکلیف الهی را در بین افراد جامعه به صورت یک امر واجب بشناسیم و آن ها را از این موضوع آگاه کنیم؛ تا با شناخت این فریضه و عمل صحیح به آن بتوانیم اسلام را زنده نگه داریم که سبب نجات بشریت است. چون در فرهنگ اسلام، افراد جامعه، همانند سرنشینان یک کشتی هستند چنانچه یکی از آن ها بخواهد دیواره ی کشتی را سوراخ کند، همگی وظیفه دارند که مانع او شوند وگرنه همه ی آن ها غرق خواهند شد.

ادامه »

منزلت معنوی حضرت خدیجه (سلام الله علیها)

طاهره مهدیان

چکیده

مطالعه زندگی حضرت خدیجه نشان می دهد که او ، هم در دوران جاهلیت وهم   بعد از بعثت خاتم الانبیاء (صلی اله علیه و آله وسلم ) دارای فضائل اخلاقی وکمالات معنوی بوده است . او در جا معه خود به عنوان یک الگوی زن برتر تاثیر بسزایی در گسترش صفات نیک انسانی داشته است. سخاوت، کرامت ،ایثاروفداکاری ، عفت و پاکدامنی ، دوراندیشی و درایت وتوجه به مستمندان ، عطوفت و مهربانی وصبرو استقامت از جمله فضیلت ها ی پسندید ه ایست که صفحات تاریخ شاهد برآن است .او از اولین لحظات بعثت ، به  رسول خدا (صلی اله علیه و آله وسلم ) ایمان آورد وتا آخرین لحظات بر ایمان خود پای فشرد و لحظه ای شک وتردید به دل راه نداد. به همین جهت برتری آن بانوی یگانه در میان زنان رسول خدا  (صلی اله علیه و آله وسلم ) ثابت وآشکار است . سخن از منزلت معنوی حضرت خدیجه(سلام الله علیها)اسخن از یک دنیا عظمت وپایداری و استقامت درهدف است.

کلید واژه : حضرت خدیجه (سلام الله علیها) ، فضائل اخلاقی ، منزلت معنوی

ادامه »

روش تربیتى امر به معروف و نهى از منکر از دیدگاه امام خمینی (ره)

سمیه خسروی[1]

چکیده:

انسان موجودی است اجتماعی ودر این جامعه مسئول آفریده شده است یعنی در برابر کارهای ناپسند افراد جامعه و کارهای نیک و پسندیده ی آنان مسئولیت دارد.این تحقیق در صدد است تا مسئله امر به معروف و نهی از منکر را از دیدگاه امام خمینی  مورد بررسی قرار دهد. اسلام دینی است که قبل ازتولد تابعداز مرگ انسان؛هم دربعدفردی وهم دربعد اجتماعی برنامه و احکام دقیق وحساب شده دارد.دستوراتی ازقبیل ازدواج،تولد فرزند،تربیت،آداب زندگی وحتی احکامی پیرامون فوت ومراسم تکفین وتدفین و…

امر به معروف و نهی از منکر همچون خون در پیکره دین جریان دارد و ضامن حیات اسلام است. خیزش و قیام مصلحان در جامعه‌ اسلامی نیز، بازتابی از عمل به این فریضه می باشد و اگر مصلحان بزرگی همچون امام خمینی (ره ) نمی بودند، ارزش های انسانی و الهی از بین رفته و اسلام قرن ها پیش توسط تبهکاران دفن شده بود.

ادامه »

علل بزهکاری اطفال از دیدگاه قرآن  کریم و روایات

سمیّه بداقیان*

چکیده

اسلام در مورد رفتار اطفال سفارشات فراوان دارد. اجازه ورود در اوقات خلوت آنها قرآن سفارشات صریح دارد و این توصیه ها در جهت از بین بردن زمینه های انحرافات اخلاقی کودکان می باشد .تاثیر دوستان نا اهل و منحرف و لزوم اجتناب از همنشینی با افراد ناباب نیز به عنوان یکی از عوامل کجروی ها در قرآن مورد توجه قرار گرفته است. همچنین اهمیت محبت به اطفال و ایتام و تامین نیازهای عاطفی آنان نیز از سفارشات قرآن به انسان ها است. این امر در جای خود از مهمترین عوامل تامین کننده سلامت روحی –روانی اطفال و فقدان آن زمینه ساز بسیاری از مشکلات اخلاقی و بزهکاری ها می تواند باشد .بنابراین قرآن با شناخت همه جانبه از ابعاد گوناگون شخصیتی انسان ها به امر تربیت صحیح کودکان و جلوگیری از کجروی های آنها توجه کافی مبذور داشته و در خصوص آن راهکاری عملی ارائه نموده است .که می تواند مبنای علوم تربیتی و هدایت و ارشاد کودکان و نوجوانان در هر زمان و مکانی قرار گیرد .قرآن به عنوان کامل ترین کتاب انسان سازی عنایت ویژه ای به مساله تربیت اطفال و پرورش صحیح آنها بر فطرت پاک الهی دارد و زمینه های بروز انحرافات اخلاقی را متذکر شده نسبت به گرفتار شدن در دام شیطان به انسان ها مفاسد هشدار می دهد .در قرآن نماز به عنوان مهمترین عامل بازدارنده از فردی و اجتماعی مورد تاکید فراوان قرار گرفته است و سبک شماران آن را با عنوان “ساهون” یاد کرده و مورد نکوهش شدید قرار داده است .همچنین در قالب پندها و توصیه های لقمان به فرزندش او را به برپایی نماز و انجام امر به معروف و نهی از منکر و شکیبایی در مقابل مصائب و در خصوص جداسازی خوابگاه فرزندان از پدر و مادر سفارش می کند.

واژگان کلیدی: بزهکاری، نوجوانان در معرض خطر، پیشگیری زود رس، خانواده

ادامه »

زهره نعیمی آهویی

اهمیت مسئله شناخت درازدواج از دیدگاه اسلام

.مقدمه:

دین اسلام دینی است کامل که در تمامی مسائل دست ما را میگیرد وبه راه راست وبه سوی نور حق میکشاند.

همچنین درقران به امر ازدواج هم توجه بسیاری شده است وخداوند در هشت سوره قران صراحتآ به ان اشاره نموده است.

.اازدواج برای تمام انسان ه یک نیاز طبیعی است مانند نیاز به اکسیژن ولی این نیاز سنی دارد وابتدای ان بری هر دختر وپسری سن بلوغ است.اما این نیاز وقتی سنش رسید وجوان به ان مرحله از زندگی رسید شاید حتی نیازش به آن بیشتر از نیاز به اکسیژن باشد.و داریم مواردی که بخاطر نیاز های براورده نشده ازدواج تن به خودکشی داده و خود را نابود کرده است.

مسلما جوانان ما باید در مسئله ای به این مهمی بسیار محطاتانه عمل کنند.مبادا یک انتخاب نادرست ویک بله نابجا تمام عمرشان را به تباهی بکشاند .

ازدواج مسئله ای است که اگرباشناخت صحیح وچشم باز صورت گیرد باعث میشود که دو جوان که با لباس سرور بخش عروسیشان وارد یک زندگی میشوند تا زمان پوشیدن کفن از ان زندگی شیرین خارج نشوند.ولی اگر امر ازدواج با عشق های لحظه ای واصطلاحا عشق به یک نگاه وعشق های  خیابانی صورت بگیرد احتمالا پایانی خوش تر از طلاق نخواهد داشت واگر داشت باشد تحمل است و باید یک عمر زندگی را که میشود به شیرینی عسل سپری کرد به امید هر چه زود ترپایان یافتن پیش ببرند.

ادامه »

« تغذیه در طبّ ایرانی اسلامی »

زهرا امامی

چکیده :

از آنجا که تغذیه در سلامت جسمی و روحی افراد تأثیر زیادی دارد موضوع این تحقیق تغذیه در طب ایرانی – اسلامی است که اهمیت این مورد را از نظر سنت ها و روایات و احادیث اسلامی بررسی می کند و به بایدها و نبایدهایی که در خوردن باید رعایت شود اشاره دارد. از جمله آداب غذا خوردن و میوه خوردن و آب خوردن را بازگو می کند. از غذاهای ممنوعه سخن به میان آمده و توصیه به استفاده غذاهای مفید می کند که رعایت کردن این موارد می تواند تا حد زیادی از بیمار شدن جلوگیری کند.

ادامه »

عوامل اعتیاد در جوانان و نوجوانان

فاطمه دارستانی

چکیده :

 یکی از مسائل بسیار مهم و پیچیده اجتماعی جامعه امروز اعتیاد به مواد مخدر در گونه های مختلف و با الگوهای مصرف متفاوت است که حجم زیادی از جمعیت جهان و کشورمان را مبتلا کرده است. اعتیاد پدیده ای چند وجهی شامل حداقل سه بعد زیستی ، درمانی و اجتماعی است که هم در پیداش و هم در درمان آن در ارتباط متقابل با یکدیگر قابل بررسی هستند. از طرف دیگر اعتیاد مسأله ای است که از منظر علوم متفاوت از جمله جامعه شناسی، جرم شناسی، روان شناسی، مددکاری اجتماعی و … مورد توجه قرار گرفته است. مسأله عوارض و تبعات اعتیاد از جنبه های فردی، خانوادگی و اجتماعی و در سطوح سیاسی، اقتصادی امری واضح بوده است و خوانندگان محترم به خوبی آشنایی دارند و تأکید و محور بحث آشنایی بیشتر با موضوع اعتیاد و عوامل ایجاد کننده آن، انواع مواد مخدر و رابطه ی آن با دنیای الکترونیک و … می باشد.

ادامه »

عوامل مهجوریت امر به معروف ونهی از منکر

لیلا کارخانه

چکیده

عوامل مهجوریت امر به معروف و نهی از منکر عنوان مقاله حاضر است که ضمن 3 فصل اصلی به توصیف و جمع بندی پرداخته و در نتیجه علل مهجوریت را به نمایش می­گذارد در سراسر این نوشتار این سوال اساسی دنبال می­ شود که با وجود این که امر به معروف و نهی از منکر جز آن دسته از احکام شرعی است که در کلیات و حتی فروع و احکام آن میان شیعه و سنی اختلاف چندانی وجود ندارد و گرچه شیعه بر خلاف اهل سنت، آن را در شمار اصول دین قرار  نداده اند ولی اهمیتی که برای آن ذکر کرده اند چنان است که با هیچ فرعی از فروع دین نمی توان مقایسه کرد و تنها با پاره ای از  اعتقادات اساسی شیعه مانند ولایت و امامت قابل مقایسه است و از این رو هیچ تفاوت بنیادینی میان دو مذهب در این مقوله نمی توان یافت اینجاست که این پرسش خود را بیشتر می نمایاند که با وجود این همه اتفاق نظر و مسلم بودن ضرورت امر به معروف چه عاملی موجب شده که این اصل، مهجورتر از همه اصول باشد. همان گونه که انسان در مقابل اعمال و رفتار خود مسئولیت دارد در برابر عملکرد جامعه ای که در آن زندگی می کند نیز مسئول است. در بینش اسلامی یک فرد مسلمان باید پا به پای اصلاح نفس خود، در اصلاح دیگران نیز کوشش کند و همواره در صدد ارشاد و راهنمایی افراد اجتماع خود باشد. با توجه به اهمیتی که این دو فریضه بزرگ الهی دارد بخصوص در این زمان که با تهاجم فرهنگی بیگانگان روبرو هستیم لازم دیده شد که علت مهجور شدن این فرضیه را با توجه به آیات و روایات و سخنان بزرگان اسلام مورد مطالعه قرار گیرد. با نگاهی گذرا به سرگذشت بشر درمی یابیم که امر به معروف و نهی از منکر از پیشینه ای به قدمت انسان برخوردار است نخستین انسان دعوت کنندۀ به نیکی بود و پس از وی نیز پیام آوران وحی و پیروان مومنشان در انجام این وظیفۀ مهم تلاش کردند. و در این مقاله از روش کتابخانه ای بهره برده شده و بیشتر منابع نیز روایی و اخلاقی می باشد.

واژگان کلیدی: امر به معروف، نهی از منکر، مهجوریت، عوامل فردی، اجتماعی، اعتقادی

ادامه »

برگزاری کارگاه شیوه نگارش مقالات پایانی در مدرسه علمیه فاطمیه محلات

تربیت فرزند دختر در اسلام

زهرا لقایی

چکیده

اصولا مسأله ای تربیت باید مبداء همه اندیشه ها و تفکرات کسانی باشد که خواستار ایجاد تحولات مثبت در جامعه و طالب خیر و صلاح هستند. نقش سازنده و اساسی آن در حیات فرد جامه سبب آن شده است که تربیت به عنوان حتی جهت داوم همه انسان ها مطرح باشد و از آغاز حیات تا پایان عمر تداوم باید ما در سایه ای این تکلیف است که وظیفه داریم دختر را به وجهی شایسته بپرورانیم و او را در مسیر هدایت و مصلحت قرار دهیم. اسلام برای تربیت فرزندان، مادران آگاه عمومی و پرهیزکاری می خواهد مادران خانه دار با کنترل هزینه ها، با جلوگیری از اسراف و هوردادن مواد، با مراقبت در تهیه ی مایحتاج زندگی به میزان نیاز نقش فوق العاده ای در جنبه ی اقتصادی زندگی دارد و تربیت آن ها از این دید هم کمکی است به خانواده و هم سببی است برای رشد اقتصادی کشور.

ادامه »

یادگیری مهارت هایی برای زندگی بهتر جوانان

نرگس غفارخانی

چکیده

امروزه علیرغم ایجاد تغییرات عمیق در فرهنگ و شیوه های زندگی، بسیاری از افراد، در رویارویی با مسائل زندگی، فاقد توانایی و اساسی هستند . و همین امر آنان را در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره و متقضیات آن آسیب پذیر نموده است.

بنابراین با توجه به مدارک و شواهد علمی و به منظور پیشگیری از آسیب های اجتماعی مانند خودکشی اعتیاد، خشونت، رفتارهای بزهکارانه و اختلالات روانی لازم است به موضوع بهداشت روانی و اهمیت آن توجه بیش تری شود.

انسان های برای مقابله سازگارانه، با استرس ها، موقعیت های مختلف و کشمکش های زندگی به راهکارهایی نیاز دارند که آنان را در کسب این توانایی تجهیز نماید. این راهکارها بسیار زیربنایی هستند و در فرآیند تحول، شکل می گیرند. راهکارهایی تغییر شناخت عواطف و رفتارها که در قالب ساختارهایی مانند عزت نفس، خود کارآمدی، توانایی حل مسئله، مقابله، درک از خود، مهارت های اجتماعی و بین فردی تجلی می یابند.

از آنجا که عوامل فرهنگی و اجتماعی، تعیین کننده ماهیت دقیق برنامه ی مهارت های زندگی هستند آموزش ها ممکن است از نظر اهداف و محتوای آموزشی در کشورها و نواحی مختلف متفاوت باشد.

با این وصف، برنامه ی مهارتهای زندگی در کشورهای مختلفی اجرا شده است . به نظر می رسد که یک برنامه ی جامع بین فرهنگی باشد نه اساسا به رشد فلسفه ای نوین در نوجوانان و جوانان تأکید دارد و آنان را تشویق می کند تا مسئولیت اعمالشان را بر عهده بگیرند.

ادامه »

برگزاری کارگاه آموزشــی “شیوه تدوین مقالات پـایـــانــــی” در مدرسه علمیه حضرت زهرا (س) سنجان

کلاس مهارت آموزی شیوه مقاله نویسی مدرسه علمیه فاطمیه محلات

در این کلاس معاون پژوهش خانم صفرزاده با استفاده از پاورپوینت اجزای مقاله و شیوه نگارش مقاله را برای طلاب به صورت جزء به جزء بیان نمود و به سوالات طلاب در این زمینه پاسخ گفت.

ویژگی­های سیاسی-حکومتی جامعه مهدوی

مریم خدادادی

چکیده:

تبیین ویژگی­های سیاسی-حکومتی جامعه مهدوی امری ضروری است. حکومت، نهادی است که هدفش تشکیل یک اجتماع انسانی است. از اساسی­ترین ارکان نظام حکومتی، رهبری است. بر اساس تعالیم وحیانی، اسلام شایستگی رهبری نظام را منحصر در امام می داند. امامت مقامی است که خدا به افرادی از خواص بندگان شایسته خود عطا می کند. اصل نياز جامعه به رهبري، يک امر بديهي است. جمعه مهدوی ایده­آل ترین جامعه است که رهبری آن تنها به دست کامل­ترین مردم امکان­پذیر است. شواهد و مؤيدات تاريخي بسیاری بر وجود حضرت حجت و امامت ایشان در آخر الزمان دلالت می­کند. .امام در شناخت و تبيين معارف ديني و در تشخيص مصالح و مفاسد جامعه ، معصوم از لغزش مي‏باشد. امام بايد همه کمالات اخلاقي را در عالي‏ترين حدّ آن دارا باشد از ديدگاه شيعه، امام و جانشين پيامبر تنها به دستور خدا و انتخاب او انجام مي‏گيرد و پس از آن پيامبر، امام را معرفي مي‏کند.از برنامه­های امام مهدی-عجل الله تعالی فرجه الشریف- تشکیل حکومت فراگیر جهانی است و اداره همه اجتماعات از یک نقطه و با یک سیاست؛ درآن دوران و به دست امام تحقق می­پذیرد. طبق بشارت الهي، اين دولت جهاني، عدالت را در سراسر زمين مستقر می کند. سیره امام مهدی -عجل ل اللهتعالی فرجه الشریف- همان سیره و روش پیامبر بزرگ اسلام –صلی الله علیه وآله وسلم- است که  امام مهدی -عجل ل الله تعالی فرجه الشریف- در عصر ظهور برای اجرای برنامه­های جهانی­اش، خود در عرصه­های گوناگون حضور مستقیم دارد. حکومت حضرت مهدی-عجل - تا پایان عمر دنیا ادامه خواهد یافت .

واژگان کلیدی تحقیق: سیاست، حکومت، جامعه مهدوی، رهبری.

ادامه »

 بررسی خروج دجال و ويژگي‏های آن به عنوان يکی از علائم ظهور

مريم سلطاني

چکيده:

انتظار ظهور منجی و حاکميت عدالت در زندگي بشر باوری است که اختصاص به دين اسلام و مذهب تشيع ندارد؛ بلکه اين عقيده مقدس‏ترین و برترین آرزو و انتظاری است که با زندگی مظلومان و مؤمنان در طول تاریخ عجین شده و امیدوار کننده‏ترین بشارتی است که همه اولیاء و انبیاء برای پیروان خویش به ارمغان آورده‏اند.

ظهور اين منجي که در مکتب اهل بيت (ع) از ايشان با عنوان «مهدي موعود» ياد مي‏شود و انتظار آن با خود ثمرات فراواني از جمله پويايي جامعه را به همراه دارد، داراي نشانه‏هاي بسياري است که پيشوايان معصوم ما در روايات متعددي آنها را بيان فرموده‏اند.

ادامه »

واكاوي راه هاي نفوذ دشمن بعد از انقلاب اسلامي در كلام مقام معظم رهبري (مدظله العالي)

سميه سادات ميرناصري

چكيده

 يكي از مهمترين راهبردهاي نظام سلطه در سال هاي پس از پيروزي انقلاب، استفاده از حربه «نفوذ» بوده است كه در زمان هايي برجستگي بيشتري داشته است. درجريان مذاكرات هسته اي در دولت يازدهم و به خصوص بعد از برجام، مقام معظم رهبري درباره ي خطر نفوذ دشمن هشدارهاي متعددي داده اند؛ نگراني از نفوذ دشمن در ساختارهاي داخلي، مساله اي درباره امروز و ديروز نيست بلكه قدمتي به درازاي تاريخ دارد، كه بر اين اساس به نظر مي رسد خطر نفوذ در حال حاضر از هر زمان ديگري بيشتر است، لذا شناخت نفوذ، ابعاد و ويژگي هاي آن و نحوه ي مقابله در برابر آن موضوعات مهمي است كه بايد به آنها پرداخته شود.

كليد واژه : نفوذ دشمن – مقام معظم رهبري

ادامه »

آسیب های تأخیر در آگاهی های جوانان نسبت به اسلام

 فاطمه تقی پور[*]

چکیده

اقدام هوشمندانه و به موقع مقام معظم رهبری(دام ظله) در نگارش نامه به جوانان اروپا و آمریکای شمالی یک حرکت روبه جلو و از باب تبدیل تهدید به فرصت بود اما اين اقدام مبارك، اقدامات ديگري را مي طلبد كه مهمترين آن تسريع در معرفي اسلام ناب و عدم فرصت سوزي براي اين حركت عظيم است چرا كه هنگامي كه دشمن پي به روشها و كاركردها و تاكتيك هاي ما ببرد قطعا برنامه هاي حساب شده تر و دقيق تري براي از بين بردن نور اسلام طراحي كرده و به اجرا در مي آورد و تعلل و تأخیر در معرفی اسلام ناب مشکلات و انحرافات عدیده ای را به دنبال داشته كه ضررهاي جبران ناپذيري را به دنبال دارد.

ادامه »

آداب تربیتی نسل منتظردر هفت سال نخست

زهرا فدائی

چکیده

انتظار یعنی به چشم راه بودن، چشم به راه آینده بودن که شعله ای است در وجود انسان که هر چه فروزان تر باشد پویایی او بشترخواهد بود که یکی از عوامل آن می تواند تربیت نسل منتظر باشد.که این وظیفه مهم توفیق مادران است که یکی از عوامل مهم دینداری و پرورش نسل دین دار، توجه به آموزه های دینی و آدابی است که در شرع مقدس برای پرورش یک نسل دین دار آمده است.تربیت دینی که در واقع قبل از تولد کودک و در مرحله انتخاب همسر شروع می شود و مراقبت های دوران بارداری آن را رنگ و صفا می بخشد و پس از تولد، والدین مستقیما به جهت دادن او می پردازند. کودک را از همان دوران خردسالی باید به آداب دینی آشنا کرد و در او شوق و رقبت لازم برای اجرای برنامه های دینی پدیدآورد.از این رو نگارنده در این زمینه به بیان نقش تربیت دینی صحیح و ایجاد معرفت ومحبت نسبت به امام زمان(عج) در فرزندان، بر توفیق تربیت فرزندان منتظر می پردازد و به گام هایی اشاره می کند که خانواده به ویژه مادران باید بردارند تا محصول تربیت آنان نسلی منتظر باشد. این نوشتار بر این مهم تأکید می کند که توجه بیشتر به روش تربیتی دین مبین اسلامی، آداب و دستورات دینی وارد شده در این زمینه موجب موفقیت کامل خانواده ها در تربیت نسل منتظر در عصر حاضر خواهد شد.

کلید واژه: آداب، ظهور، انتظار، منتظر، خانواده، تربیت

ادامه »

تشویق و تنبیه از دیدگاه قرآن

چکیده:

یکی از ابزارهای اصلاح و تربیت، در میان صاحب نظران تعلیم و تربیت تشویق و تنبیه است آیات قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام از طریق انذار و تبشیر، وعده و وعید، ترغیب و ترهیب به آموزش و پرورش روح و جسم انسانها و شکوفاسازی استعدادهای آنان در جهت کمال پرداخته اند بنابراین باید راه تربیت صحیح انسان را شناخت تا در اثر آن انسان از انحرافات بازداشته شود و به فعلیت کمال انسانی برسد در تعلیم و تربیت، امر تشویق و تنبیه یا پاداش و کیفر به عنوان یکی از عوامل و محرک‌های مهم تلقی می‌شود. در سایه تشویق می توان فرد را به کارهای مطلوب واداشت و عملکرد او را به راه صحیح هدایت کرد. در منابع اسلامی تشویق به عنوان یک عامل پیشرفت تشویق و تنبیه از دیدگاه قرآن با روش تحلیل و محتوا بررسی شده است. امید آن است که این تحقیق ره توشه ای برای برنامه ریزان و برنامه سازان ارجمند جهت ایجاد جامعه ای سالم و آباد باشد.

کلیدواژه ها: تشویق، تنبیه، انذار، تبشیر، ترغیب، ترهیب، وعده، وعید، تربیت

ادامه »

مهدويت وآسيب شناسي تربيتي

مهديه ايرانشاهي

چكيده:

برای هر فرهنگ و مجموعه معرفتی، ممکن است آفت‌هایی روی دهد که مانع رشد و بالندگی آن فرهنگ باشد. فرهنگ دینی نیز گاهی به آفت‌هایی گرفتار می‌شود که حرکت رو به کمال آن را کُند می‌کند. بحث «آسیب شناسی دینی» عهده دار شناختن آن آفت‌ها و شیوه مقابله با آن‌هاست.لازم است درباره آنچه به عنوان آسیب‌های فرهنگ ناب مهدوی مطرح می‌شود، بحث کنیم تا ضمن آشنایی با آسیب‌ها به راه‌های خنثاسازی و رویارویی با آن‌ها بیندیشیم.آسیب‌های فرهنگ مهدویت، مواردی است که غفلت از آن‌ها موجب سستی اعتقاد مردم به ویژه جوانان نسبت به اصل وجود امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یا ابعاد مختلف شناخت آن بزرگوار می‌شود و گاهی نیز سبب گرایش به افراد یا مجموعه‌های منحرف می‌گردد. بنابراین آشنایی با این آسیب‌ها، منتظرانِ آن امام بزرگ را از کجروی در اعتقاد و رفتار حفظ خواهد کرد

كليدوا‍‍‍‍‍زه:مهدويت ،آسيب شناسي، تربيتي

ادامه »

 بررسی اهداف نزول سوره های مکی

 اعظم ستاری

چکیده

به نام خداوند جان و خرد مجموعه حاضر حاوی مباحثی است که راجع به علوم قرآنی و علل تشخیص سوره های مکی یا مدنی است. قرآن کریم، این کتاب آسمانی، این گنجیۀ علوم اسرار الهی، این کتاب هدایت و تبیان همه چیز که همه علوم و معارف الهی را در بر دارد هر چه بیشتر در آن تدبر و تفکر شود درهای بیشتری از علوم و معارف و حقایق الهی بر انسان گشوده و به اسرار و رموز آن واقف می گردد. در این مقاله اهداف و مقاصد نزول سوره های کلی مورد بحث و تبیین قرار داده شده و پاره ای از شبهات و اشکالات معاندین را که دربارۀ سروه های مکی مورد بررسی قرار داده و در اهداف نزول سوره های مکی نظریه های گوناگونی مطرح شده و اشکالات و دلایل زیادی برای آن نظریه ها آورده شده که ممکن است بعضی از نظریه ها رد شده و بعضی مورد قبول شده که در پایان با دلایل قاطع نظریه های پذیرفته شده در بسیاری از کتابهای علوم قرآنی آورده شده است.

واژگان کلیدی : سوره – مکی – نزول – اهداف

ادامه »

 بررسی عزت نفس با مقولات خود کم بینی و خود برتر بینی از منظر آیات و روایات

نام پدیدآورنده : اعظم ستاری

چکیده 

یکی از مباحث بسیار مهم اخلاقی که در حوزه روابط اجتماعی بسیار اثر گذار است، موضوع عزت نفس  و رابطه آن با ذلت و تکبر می باشد که این نوشته در صدد آن است که با تعریفی اجمالی از معنای عزت نفس ، خود کم بینی و خود برتر بینی و بررسی ارتباط بین  این صفات،  این موضوع را بررسی کند  که ضرورت این تحقیق را می توان شناخت.

 این   سه صفت که شامل راذیل اخلاقی   و فضایل  اخلاقی بسیاری می شود، دانستن عزت نفس از دیدگاه اخلاق و روایات اسلامی بدین معناست که انسان  آنقدر خودش را عزیز و بزرگ انگارد  که حاضر نشود تن به پستی گناه  و رفتار مغایر با شأن انسان بدهد و نبود  نبود این صفت در انسان ممکن است انسان را به ذلت بکشاند.

می توان گفت مهمترین اثری که گناه بر شخصیت انسان می گذارد،  احساس حقارت و ذلت است زیرا گناه ریشه در حب دنیا دارد و دنیا با همه عظمتش در پیشگاه خداوند کوچک و حقیر است و دل بستن  به دنیا باعث حقارت  اصل دنیا می شود.عزت نفس هم حاصل شناخت عظمت ذاتی انسان است و در مقابل مفهوم خود کم بینی  و حقارت نفس قرار دارد و به گمان به گمان عده ای، تکبر ناشی از عزت نفس بالاست. در صورتی که طبق آیات و روایات  تکبر ناشی از خود کم بینی و عزت نفس پایین است وامام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه اشاره می نماید که خودپسندی باعث رسیدن به عزت است. چنانچه بزرگ پنداشتن عبادت نشانه کبر است و مزمت شده است. پس متضاد عزت ، ذلت می باشد.

همچنین وازگانی مانند تکبر،خودبرتربینی و خودخواهی رابطه برعکسی با عزت  نفس بشر دارد. به عبارتی اخلاقی که بویی از خدایی بدهد نشان از ذلت نفس اوست. اگر از این منظر به رفتار انسانی بنگریم، عارضه  رفتاری هر فرد را به نسبت اینکه عزت نفس او کم یا زیاد است  مورد بررسی   قرار می دهیم.

وازگان کلیدی: عزت نفس، خود کم بینی، خود برتر بینی، ذلت، تکبر

ادامه »